Wat brengt een tuin op?

Drie jaar lang registreerden we onze tuinoogst. Niet om ons rijk te rekenen, maar om te weten hoeveel onze jonge tuin oplevert in objectieve cijfers. Wat blijkt, als tuinier word je rijkelijk beloond voor je inspanningen en word je levensstijl gewoon groener en gezonder.

Hoe dit project van start ging: Er was eens...

De bal ging aan het rollen in het najaar van 2014. We begonnen te registreren op onze jaarlijkse oogstdag van bewaargroenten zoals wortelen, bieten, pompoen, etc…, oogsten om ze te behoeden van de vorst. Op één dag tijd oogsten we voor 373 kg aan bewaargroenten. Hoeveel oogst je dan op een heel jaar - vroegen we ons af?

De toon was gezet. In 2015 zouden we de productie registreren vanaf nieuwjaar om een idee te krijgen van de productiviteit van onze tuin in objectieve cijfers. Op die manier kunnen we ook andere mensen aansteken om te tuinieren en meer uit hun tuin te halen. Dit is uiteindelijk ook de missie van onze vzw.

Spelregels

Wat werd geregistreerd?

Alle groenten en fruit geoogst in de tuin tussen 01/01 tot en met 31/12 hebben we gewogen. De dagelijkse registratie werd gedurende drie seizoenen bijgehouden.

Wat werd niet geregistreerd?

• kleine hoeveelheden kruiden en specerijen (voor thee of smaakbrengers);

• dierlijke producten (bv: eieren en honing);

• groen en groenten voor kippen en eenden (enkel wat we zelf eten registreerden we);

• gewassen die bleven staan voor zaadteelt.

Verzamelde cijfers

Hoeveel kilo hebben we geoogst?

De productie werd gerealiseerd op een oppervlakte van 832 m² (inclusief woonhuis). In 2015 en 2016 beschikten we over een serre van 18 m² (netto). In 2017 kwam daar ongeveer 5 m² teeltbedden bij in een nieuwe wintertuin.

Waarom zo 'n stijgende lijn in de grafiek?
Daar zijn twee redenen voor.
1) Meerjarige planten die ieder jaar meer geen produceren zoals fruit, asperges,etc...
2) Het zelfversterkend effect dat registratie heeft op de aandacht van de tuinier. lees hier meer over onder het kopje: “Pas op: oppervlakte en kg opbrengst vertellen niet alles”.

Een greep uit de resultaten

Een paar cijfers:

• 32 kg aardbei geplukt tussen eind mei en eind september;

• 138 kg tomaten (waarvan 74 kg buiten in open lucht);

• 47 kg pastinaak als bonus omdat we de planten zichzelf lieten uitzaaien;

• 32 kg komkommer uit de serre alleen al.

Maar ook delicatessen in kleinere hoeveelheden zoals: Mierikswortel (0,790 kg), framboos (9,5 kg), basilicum(2,8 kg), moerbei (0,48 kg), etc...

De conclusies na drie jaar tuinoogst registreren:

Cijfers zijn interessant om een idee te krijgen hoeveel je uit een tuin kan oogsten.
Maar belangrijker is de impact van die cijfers. Hoe zelf geproduceerde groenten en fruit je levensstijl veranderen bijvoorbeeld. Enkele dingen die we zelf merkten tijdens dit driejarig onderzoek.

je eet:

• Absoluut gevarieerder: In onze tuin staan meer soorten groenten, kruiden en fruit dan je terug vindt in de versafdeling van een doorsnee supermarkt. We oogsten de afgelopen drie jaar ergens tussen de 70 à 100 verschillende gewassen. Oogsten doen we op het ritme van de seizoenen; venkel in de herfst, pastinaak in de winter, tomaten in de zomer, koolscheuten in het voorjaar, etc... Dit zorgt voor afwisseling qua spijs en het heeft best zijn charmes.  Een diverse eettuin zorgt er ook voor dat je allerlei dingen eet die je anders nooit zou eten omdat je ze simpelweg niet kan kopen. Waterspinazie, chayote scheuten, moerbei - het is maar een greep uit de vele gewassen die we leerden kennen door te tuinieren.

• Luxueus: Dure delicatessen komen binnen bereik van je budget. Zo eten we jaarlijks 10 kg frambozen. In de supermarkt tel je al gauw 20 € per kilo neer voor frambozen. Pesto maken we a volonté omdat we kilo 's basilicum kunnen plukken uit eigen tuin. Smaaktomaten plukken we met de emmer. Kortom, we moeten ons van de prijs van het product weinig aantrekken. We kweken en eten waar we zin in hebben ongeacht het duur is of niet in het handelscircuit.

• Gezonder: De nabijheid van gezond voedsel zorgt er voor dat je gezonder gaat eten. Je eet meer groenten en fruit als je die maar gewoon hoeft te plukken uit de tuin. 400 gram groenten en fruit per dag is het advies van de wereldgezondheidsorganisatie. Als je een tuin hebt, is die norm halen stukken makkelijker - zo ondervonden we - door de beschikbaarheid van materiaal in overvloed.
  Tip: als je denkt dat je die 400 g norm vlot haalt. Weeg dan toch een paar dagen je vegetale consumptie. Je zal versteld staan dat die norm halen moeilijker is dan je wellicht “gevoelsmatig” denkt.

Kort samengevat: Je voedingspatroon verandert zonder dat je er erg in hebt

Niet te onderschatten randeffecten: beweging, plezier en €

Het is uiteraard niet alleen opbrengst die telt. Een mens heeft meer nodig dan eten alleen. Bijvoorbeeld beweging of plezier. Ook dat valt te oogsten uit de tuin.

We spreken wel over in de tuin “werken”. Maar eigenlijk is het nog altijd een hobby. Een hobby met een positieve invloed. Je beweegt dagelijks, je eet gezond en je hoeft niet al je groenten en fruit aan te schaffen. Hoeveel het uiteindelijk in het laatje brengt? Dat reken je zelf maar eens uit :-)

Pas op: Oppervlakte en kg opbrengst vertellen niet alles!

Oppervlakte word meestal gebruikt om in te schatten hoeveel oogst je mogelijk uit een tuin kan halen. Dit is een praktijk overgewaaid uit de professionele sector, waar oogst uitdrukken in ton/ha of kg/m² gebeurt om rendementen te vergelijken.

Tuinieren is geen gestandaardiseerd proces. De oppervlakte van je tuin vertelt niet hoeveel je oogsten kan.

Het is niet omdat je een grote tuin hebt dat je automatisch veel zal oogsten, of dat je in een kleine tuin amper iets oogst. Om een lang verhaal kort te maken; Aandacht is ontzettend belangrijk. Hoe meer aandacht je aan je tuin besteedt hoe meer productie je er uithaalt. Vandaar ook die stijgende lijn in de grafiek. Omdat we door te registreren ons perceel beter leren kennen en jaar na jaar intensiever gingen telen, konden we op dezelfde oppervlakte steeds meer oogsten.

Het genoegpunt is belangrijker dan maximale opbrengst 

Als tuinier ben je prosument. Je produceert en consumeert je eigen voedsel. Diversiteit is belangrijk. Kg opbrengst zegt niets over diversiteit. Uiteraard kan je ettelijke tonnen voedsel in de tuin telen als je enkel pompoen of aardpeer zou planten. Maar wil je echt alle dagen hetzelfde eten? De kunst van tuinieren is om je behoefte te dekken aan vers en lekker voedsel. Het genoegpunt is daarom belangrijker dan oogst uitgedrukt in kg/m².

Welk nut hebben de resultaten voor andere tuinen?

Ondanks de beperkingen van registratie in kilogram gebruikten we deze eenheid toch om onze oogst te registreren. Het is immers een makkelijke eenheid die iedereen kent. Dat maakt het mogelijk om naar buiten te treden met objectieve cijfers. Gevoelsmatig weet je dat een tuin veel opbrengt. De cijfers ondersteunen het gevoel en maken het mogelijk om anderen een idee te geven van de enorme impact die eetbare tuinen kunnen hebben als lokale voedselstrategie. Voedsel produceren in tuinen is meer dan een tijdverdrijf. Het kan een belangrijke bijdrage leveren aan voedselvoorziening!

Ons onderzoek onderschrijft dit helemaal. Onze oogst registreren we ondertussen al drie jaar. Het weer en de omstandigheden zijn ieder jaar anders, toch vertelt de trendlijn al drie jaar hetzelfde; meer oogst! Geen excuses dus om voedselproductie uit tuinen stiefmoederlijk te behandelen.

We zijn blij met de resultaten...hopelijk hebben jullie er ook iets aan.

Voorlopig sluiten we ons onderzoek hier af.

Alles kan altijd beter. Zo is het ook bij ons. Tuinieren is elke dag bijleren en steeds nieuwe dingen uitproberen. Daar gaan we ook in 2018 voor, ongeacht oogstregistratie of niet. Groenten, daar hebben we voldoende van. De fruitproductie kan nog beter. We experimenteren ook rustig verder met kleinschalige graanteelt en ook meer zwammen uit de tuin zijn welkom. We houden jullie via de gebruikelijke kanalen op de hoogte van onze voedselproductie-avonturen.

Wij zijn alvast tevreden over het resultaat van ons driejarig experiment. De tuin bracht een overvloed aan lekker eten en plezier voort en dat is nog steeds het belangrijkste criterium voor een tuinier.