Onze tuinen

1. Achtertuin

• Grondoppervlakte perceel : 832 m² (inclusief huis met grondoppervlakte van 94 m² )

• Bodem: zandleem met meer leem dan zand

• Streek: Belgisch Limburg (droog Haspengouw)

• Hellend terrein: hoogteverschil tuin (vooraan-achteraan): circa 5 meter

Nog wat weetjes:

• De tuin bevind zich niet in een open vlakte maar ligt wel ingesloten in een woonwijk. Op de noordoostelijke zijde van de tuin staat een metershoge coniferenhaag geplant. De beschutting van de haag in combinatie met de helling van het terrein zorgt voor een pak verschillende micro-klimaatjes in de tuin waar we ons voordeel mee doen.

• In de tuin staat een glazen paleis, aka serre, met een bruto-oppervlakte van 19,2 m² (6 m lang X 3,2 m breed).

• Diverse waterpartijen van kleine kuipen tot vijver bevinden zich verspreid over de tuin

• De (geregistreerde) oogst bedroeg in 2015 523 kg; in 2016 646 kg, in 2017 704 kg

• De tuin is voor het grootste deel ingericht als een sierlijke eettuin waar bloemen, groenten, fruit en kruiden door elkaar worden geteeld in polycultuur

• In de tuin wordt heel wat geëxperimenteerd. Onze experimenten richten zich op: meerjarige groenten en fruit, eetbare waterplanten, micro-veeteelt, intensieve serreteelt. Kortom we houden ons bezig met het intensiveren van de tuinproductie en berichten er over hier op deze website

• De tuin is in ons beheer sinds juni 2013

2. Eetbaar park

In 2020 hadden we de kans om een nieuw perceel aan de rand van ons dorp in gebruik te nemen. Aangezien we heel wat fruit- en groentenrassen testen was de extra ruimte meer dan welkom. We besloten er een eetbaar park van te maken waar we leden kunnen verwelkomen. In het voorjaar van 2020 gingen de eerste bomen en struiken de grond in.

Het eetbaar park is er voor leden:

• we leggen er collecties aan van druiven, appelen, peren, pruimen, kersen, frambozen en tal van andere fruitgewassen zodat jullie eerst kunnen proeven alvorens zelf aan te planten. Op termijn maken we ent- en stekmateriaal beschikbaar

• we testen, selecteren en winnen zaad van robuuste groentengewassen geschikt voor ecologische tuiniers. Leden kunnen op gezette tijden een kijkje nemen

• Demotuin met één- en meerjarigen (voedselbos)

• we organiseren er cursussen, workshops en rondleidingen

Weetjes:

• Oppervlakte: ca 1,2 ha waarvan 900 m² moestuin (68 bedden) , ca 4000 m² hoogstamweide, eetbaar park, cursuslokaal, etc...

• Off grid zonder machines: Het gras wordt beheerd door schapen en eenden. We hebben geen maaier, tractor of wat dan ook. Het enige gemotoriseerd toestel is een waterpomp voor noodgevallen. Er is geen elektriciteit of waterleiding voorhanden (off-grid). Zonnepanelen zijn één van de volgende investeringen.

• Microklimaat: het eetbaar park ligt op het laagste punt van de molenbeek vallei. Het perceel is dus een stuk kouder dan de achtertuin. Deels door de lagere ligging maar ook omdat het net buiten de bebouwde kom ligt. Hagen werden en worden gefaseerd aangeplant.

Wie zijn wij?

Alexander

Van jongs af aan gepassioneerd door zelf dingen te telen en te fabriceren, kortom een passie voor zelfvoorziening tout court. Sinds jaar en dag bezig met tuinieren, land- en tuinbouw, houtbewerking, eetbare planten, buitenleven etc…

Planning, doe het zelverij, grote werken en experimenten zijn mijn onderdeel van de tuin. Een tuin heb ik al een jaar of twintig. Van opleiding ben ik tuinbouwer en de laatste tien jaar was ik her en der werkzaam in de tuinbouw zowel in opdracht als van een eigen bedrijf. Je had het waarschijnlijk al door. De teksten op deze site zijn van mijn hand. Mijn gezonde nieuwsgierigheid, liefde voor experimenteren en passie voor tuinieren zorgen voor een ruime inspiratie bij het schrijven van artikelen. Als je zelf nog niet tuiniert of als je tuin voornamelijk uit een monotoon grasveld bestaat hoop ik je te kunnen inspireren om toch een stukje om te buigen voor de teelt van groenten, kruiden, goed ruikende of gewoon prachtige planten. Dat is dan ook het doel van deze site. Mensen warm maken om meer uit hun tuin te halen. 

Elena

Elena genoot een praktische opleiding als zelfvoorziener op de kleine Russische boerderij van haar ouders die trouwens tot op vandaag nog zowat alles zelf telen en maken. Koeien, varkens, ganzen, kippen en een groentetuin houden geen geheimen in voor haar. Ook was en is het nog steeds interessant voor mij om te zien welke praktische trucs zij geleerd heeft om planten te irrigeren, verplanten, zaden te oogsten en tal van andere praktische zaken. Plantjes zaaien is trouwens haar specialiteit. Ik heb dus het geluk om getrouwd te zijn met een vrouw die goed is in de dingen waar ik het niet in ben. Op die manier kunnen we mekaar perfect aanvullen. Elena studeerde landbouw en ecologie en bekwaamde zich in het telen van fruit.

Laura & co

Laura is de jongste telg van onze familie. Ze neemt haar taak als tuinhulp heel serieus op en zorgt naast de beveiliging van ons tuindomein voor het herderen van de kippen. Zelf geteelde groenten en fruit smaken haar bijzonder goed.

Tal van andere tuinbewoners door ons geïntroduceerd zoals onze eenden, kippen of schapen of gewoon vanzelf opduikend in onze kleine tuinoase daar maak je kennis mee al lezend op deze website.

Wat brengt een tuin op?

Drie jaar lang registreerden we onze tuinoogst. Niet om ons rijk te rekenen, maar om te weten hoeveel onze jonge tuin oplevert in objectieve cijfers. Wat blijkt, als tuinier word je rijkelijk beloond voor je inspanningen en word je levensstijl gewoon groener en gezonder.

Hoe dit project van start ging: Er was eens...

De bal ging aan het rollen in het najaar van 2014. We begonnen te registreren op onze jaarlijkse oogstdag van bewaargroenten zoals wortelen, bieten, pompoen, etc…, oogsten om ze te behoeden van de vorst. Op één dag tijd oogsten we voor 373 kg aan bewaargroenten. Hoeveel oogst je dan op een heel jaar - vroegen we ons af?

De toon was gezet. In 2015 zouden we de productie registreren vanaf nieuwjaar om een idee te krijgen van de productiviteit van onze tuin in objectieve cijfers. Op die manier kunnen we ook andere mensen aansteken om te tuinieren en meer uit hun tuin te halen. Dit is uiteindelijk ook de missie van onze vzw.

Spelregels

Wat werd geregistreerd?

Alle groenten en fruit geoogst in de tuin tussen 01/01 tot en met 31/12 hebben we gewogen. De dagelijkse registratie werd gedurende drie seizoenen bijgehouden.

Wat werd niet geregistreerd?

• kleine hoeveelheden kruiden en specerijen (voor thee of smaakbrengers);

• dierlijke producten (bv: eieren en honing);

• groen en groenten voor kippen en eenden (enkel wat we zelf eten registreerden we);

• gewassen die bleven staan voor zaadteelt.

Verzamelde cijfers

Hoeveel kilo hebben we geoogst?

De productie werd gerealiseerd op een oppervlakte van 832 m² (inclusief woonhuis). In 2015 en 2016 beschikten we over een serre van 18 m² (netto). In 2017 kwam daar ongeveer 5 m² teeltbedden bij in een nieuwe wintertuin.

Waarom zo 'n stijgende lijn in de grafiek?
Daar zijn twee redenen voor.
1) Meerjarige planten die ieder jaar meer geen produceren zoals fruit, asperges,etc...
2) Het zelfversterkend effect dat registratie heeft op de aandacht van de tuinier. lees hier meer over onder het kopje: “Pas op: oppervlakte en kg opbrengst vertellen niet alles”.

Een greep uit de resultaten

Een paar cijfers:

• 32 kg aardbei geplukt tussen eind mei en eind september;

• 138 kg tomaten (waarvan 74 kg buiten in open lucht);

• 47 kg pastinaak als bonus omdat we de planten zichzelf lieten uitzaaien;

• 32 kg komkommer uit de serre alleen al.

Maar ook delicatessen in kleinere hoeveelheden zoals: Mierikswortel (0,790 kg), framboos (9,5 kg), basilicum(2,8 kg), moerbei (0,48 kg), etc...

De conclusies na drie jaar tuinoogst registreren:

Cijfers zijn interessant om een idee te krijgen hoeveel je uit een tuin kan oogsten.
Maar belangrijker is de impact van die cijfers. Hoe zelf geproduceerde groenten en fruit je levensstijl veranderen bijvoorbeeld. Enkele dingen die we zelf merkten tijdens dit driejarig onderzoek.

je eet:

• Absoluut gevarieerder: In onze tuin staan meer soorten groenten, kruiden en fruit dan je terug vindt in de versafdeling van een doorsnee supermarkt. We oogsten de afgelopen drie jaar ergens tussen de 70 à 100 verschillende gewassen. Oogsten doen we op het ritme van de seizoenen; venkel in de herfst, pastinaak in de winter, tomaten in de zomer, koolscheuten in het voorjaar, etc... Dit zorgt voor afwisseling qua spijs en het heeft best zijn charmes.  Een diverse eettuin zorgt er ook voor dat je allerlei dingen eet die je anders nooit zou eten omdat je ze simpelweg niet kan kopen. Waterspinazie, chayote scheuten, moerbei - het is maar een greep uit de vele gewassen die we leerden kennen door te tuinieren.

• Luxueus: Dure delicatessen komen binnen bereik van je budget. Zo eten we jaarlijks 10 kg frambozen. In de supermarkt tel je al gauw 20 € per kilo neer voor frambozen. Pesto maken we a volonté omdat we kilo 's basilicum kunnen plukken uit eigen tuin. Smaaktomaten plukken we met de emmer. Kortom, we moeten ons van de prijs van het product weinig aantrekken. We kweken en eten waar we zin in hebben ongeacht het duur is of niet in het handelscircuit.

• Gezonder: De nabijheid van gezond voedsel zorgt er voor dat je gezonder gaat eten. Je eet meer groenten en fruit als je die maar gewoon hoeft te plukken uit de tuin. 400 gram groenten en fruit per dag is het advies van de wereldgezondheidsorganisatie. Als je een tuin hebt, is die norm halen stukken makkelijker - zo ondervonden we - door de beschikbaarheid van materiaal in overvloed.
  Tip: als je denkt dat je die 400 g norm vlot haalt. Weeg dan toch een paar dagen je vegetale consumptie. Je zal versteld staan dat die norm halen moeilijker is dan je wellicht “gevoelsmatig” denkt.

Kort samengevat: Je voedingspatroon verandert zonder dat je er erg in hebt

Niet te onderschatten randeffecten: beweging, plezier en €

Het is uiteraard niet alleen opbrengst die telt. Een mens heeft meer nodig dan eten alleen. Bijvoorbeeld beweging of plezier. Ook dat valt te oogsten uit de tuin.

We spreken wel over in de tuin “werken”. Maar eigenlijk is het nog altijd een hobby. Een hobby met een positieve invloed. Je beweegt dagelijks, je eet gezond en je hoeft niet al je groenten en fruit aan te schaffen. Hoeveel het uiteindelijk in het laatje brengt? Dat reken je zelf maar eens uit :-)

Pas op: Oppervlakte en kg opbrengst vertellen niet alles!

Oppervlakte word meestal gebruikt om in te schatten hoeveel oogst je mogelijk uit een tuin kan halen. Dit is een praktijk overgewaaid uit de professionele sector, waar oogst uitdrukken in ton/ha of kg/m² gebeurt om rendementen te vergelijken.

Tuinieren is geen gestandaardiseerd proces. De oppervlakte van je tuin vertelt niet hoeveel je oogsten kan.

Het is niet omdat je een grote tuin hebt dat je automatisch veel zal oogsten, of dat je in een kleine tuin amper iets oogst. Om een lang verhaal kort te maken; Aandacht is ontzettend belangrijk. Hoe meer aandacht je aan je tuin besteedt hoe meer productie je er uithaalt. Vandaar ook die stijgende lijn in de grafiek. Omdat we door te registreren ons perceel beter leren kennen en jaar na jaar intensiever gingen telen, konden we op dezelfde oppervlakte steeds meer oogsten.

Het genoegpunt is belangrijker dan maximale opbrengst 

Als tuinier ben je prosument. Je produceert en consumeert je eigen voedsel. Diversiteit is belangrijk. Kg opbrengst zegt niets over diversiteit. Uiteraard kan je ettelijke tonnen voedsel in de tuin telen als je enkel pompoen of aardpeer zou planten. Maar wil je echt alle dagen hetzelfde eten? De kunst van tuinieren is om je behoefte te dekken aan vers en lekker voedsel. Het genoegpunt is daarom belangrijker dan oogst uitgedrukt in kg/m².

Welk nut hebben de resultaten voor andere tuinen?

Ondanks de beperkingen van registratie in kilogram gebruikten we deze eenheid toch om onze oogst te registreren. Het is immers een makkelijke eenheid die iedereen kent. Dat maakt het mogelijk om naar buiten te treden met objectieve cijfers. Gevoelsmatig weet je dat een tuin veel opbrengt. De cijfers ondersteunen het gevoel en maken het mogelijk om anderen een idee te geven van de enorme impact die eetbare tuinen kunnen hebben als lokale voedselstrategie. Voedsel produceren in tuinen is meer dan een tijdverdrijf. Het kan een belangrijke bijdrage leveren aan voedselvoorziening!

Ons onderzoek onderschrijft dit helemaal. Onze oogst registreren we ondertussen al drie jaar. Het weer en de omstandigheden zijn ieder jaar anders, toch vertelt de trendlijn al drie jaar hetzelfde; meer oogst! Geen excuses dus om voedselproductie uit tuinen stiefmoederlijk te behandelen.

We zijn blij met de resultaten...hopelijk hebben jullie er ook iets aan.

Voorlopig sluiten we ons onderzoek hier af.

Alles kan altijd beter. Zo is het ook bij ons. Tuinieren is elke dag bijleren en steeds nieuwe dingen uitproberen. Daar gaan we ook in 2018 voor, ongeacht oogstregistratie of niet. Groenten, daar hebben we voldoende van. De fruitproductie kan nog beter. We experimenteren ook rustig verder met kleinschalige graanteelt en ook meer zwammen uit de tuin zijn welkom. We houden jullie via de gebruikelijke kanalen op de hoogte van onze voedselproductie-avonturen.

Wij zijn alvast tevreden over het resultaat van ons driejarig experiment. De tuin bracht een overvloed aan lekker eten en plezier voort en dat is nog steeds het belangrijkste criterium voor een tuinier.