Dit heeft onze tuin ons geleerd in 2023
Niet alleen tuiniers zijn uniek, ook iedere tuin is anders. Je tuin leer je ieder jaar een stukje beter kennen. Ook al heb je je tuin meer dan een decennium toch blijft die suggesties doen. Het is aan jou om die communicatie op te pikken. Observeer en reageer. Een belangrijk permacultuur designprincipe. Door dat te doen blijf je jaar na jaar bijleren en kan je je inputs zoals werk en tijd terugschroeven en je output: oogst en genot op een hoger niveau tillen. Vier zaken die wij bijgeleerd hebben in 2023 en die we dan meteen ook weer gaan toepassen in een volgend seizoen.
Pompoenen ter plaatse zaaien geeft heel goede resultaten
Enkele jaren geleden merkten we dat pompoenen die zichzelf uitzaaien laat kiemen, daarna enorm snel groeien en eigenlijk nooit last hebben van slakken. Door de jaren zijn we daarom ieder jaar minder en minder pompoenen gaan voorkweken in potjes. Meestal zaaien we ze nu rechtstreeks in de grond. Twee zaadjes per plantputje en we zaaien laat. Vaak maar de eerste week van juni. Dat is handig want in het voorjaar is er al meer dan genoeg voor te kweken. Enkel nieuwe rassen, waarvan we vaak maar een zaadje of 5 binnen krijgen (wat zijn zaadleveranciers gierig geworden!) kweken we nog op in potjes.
Ofwel "zaaien" we pompoenen door in het voorjaar een paar emmers compost uit de kippenren te scheppen. De hele winter lang gaan al onze keukenresten, zoals pompoenzaadjes, naar de kippenren. Als je die compost ergens in de loop van de maand mei gebruikt komen er ontzettend veel pompoenplanten te voorschijn.
Ook onze komkommers zaaien we steeds meer ter plaatse. Dit jaar gingen we zelf nog wat verder en zaaiden watermeloenen (die samen met komkommers, courgettes en pompoenen tot dezelfde familie behoren) meteen in de grond begin juni. Dat ging best goed, ook al was 2023 een koud jaar. Moraal van het verhaal: komkommerachtigen houden niet verplanten en wij kweken niet zo heel graag heel veel voor dus voila, we kweken nog minder komkommerachtigen voor in 2024. Merci tuin!
Paprika niet te snel verspenen
Tomaten die verspenen we van zodra ze twee echte blaadjes hebben. Vroeger verspeenden we aubergines en paprika 's ook in dit stadium. Dat doen we niet meer. De afgelopen twee seizoenen hebben we wat vergelijkingen gemaakt en vooral paprika 's hebben er wel baat bij dat we ze pas later verspenen. We zaaien onze tomaten, paprika 's en aubergines tegenwoordig niet meer voor in trays maar wel in potjes (P7 en P9) zoals op de foto links. Dan kunnen de planten ook wat langer blijven staan waardoor ze beter ontwikkelen en vlotter weggroeien na verspenen. Tegelijk kunnen we dan ook langer alles op de broeibak houden. Want ja, niet verspeende planten nemen natuurlijk minder plaats in dan verspeende. Een win-win dus :-)
Zonnebloemen kunnen we nog veeeel langer zaaien.
Zonnebloemen zijn fantastisch mooi en van kop tot teen eetbaar. We hebben er lang geleden als eens een artikel aan gewijd. We zetten ze niet alleen graag om te eten maar vooral ook omdat we er van genieten om de bloemen te zien stralen in de tuin en ook voor de insecten en vogels natuurlijk!
We zaaien heel wat groenbemesters om onze bodem in topconditie te houden. Daarvoor gebruiken we vaak ook kippenvoer als zaad. In dat zaad zitten zonnebloemen. Zo 'n mengeling die je zaait in augustus geraakt nog vlot in bloei in het najaar. Dit jaar was er zelfs een mengeling die we zaaiden in september die nog net in bloei kwam eind november. Nu is het niet altijd nodig dat de zonnebloemen bloeien om waarde te hebben als groenbemester maar het is toch altijd tof om nog zo 'n zomerse bloem in de tuin te zien verschijnen in het najaar. Voor ons en voor de insecten!
Goed en uitdagend notennieuws
Ook de meerjarigen deden wat suggesties dit jaar. Wat ik zeker onthoudt is dat ik in het verleden zoveel verwarrende en verkeerde informatie over notelaars kreeg. Gelukkig heb ik die informatie zelf niet klakkeloos gekopieerd en doorgegeven! Zoals je weet zien we het als onze taak om dingen uit te testen en vooral zelf heel veel te observeren. Zelf (uit)gezaaide notelaars hoeven zeker niet onder te doen voor rasnoten met een stamboom. Op de foto zie je in mijn hand een noot die zichzelf uit zaaide en dit jaar voor het eerst vruchten droeg. In onze tuinen hebben we nu al 4 zelf uitgezaaide notelaars die vrucht dragen. 3 van die 4 vallen heel goed mee. Er is er maar eentje die minder rijk draagt en waar de noten wat kleiner van zijn.
De snelheid waarmee notelaars op onze leemgronden groeien is ook fenomenaal. De noot die ik vast heb komt van een boompje dat we in 2020 vonden in onze omheining en we uit curiositeit maar lieten staan. Gewoon om eens te kijken welke noten er zouden aan komen. De notelaar is dus maximum 6 jaar oud. Dit jaar vroeg iemand die passeerde aan de straat wanneer die pruimen rijp waren. Het duurde even voor ik doorhad dat het over deze grote groene walnotenbolsters ging :-)
Minder goed nieuws is dat we dit jaar voor het eerst ook de walnotenboorvlieg gespot hebben in de tuin. Worden je bolsters net voor de oogst op enkele dagen zwart en vind je witte wormpjes in de bolster ? Dan gaat het over dit vliegje dat sinds kort ook in onze contreien voor komt. Als je er snel bij bent kan je de noten kort wassen in water waardoor de zwarte brij en de wormpjes er af spoelen. De noot is dan nog niet aangetast en perfect consumeerbaar.