Tomatillo telen is echt makkelijk

 De eerste keer dat tomatillo (Physalis ixocarpa) mijn pad kruiste was bij een bezoek aan een Duits tuincentrum waar in een hoekje wat zaden van speciale planten lagen. Een verzamelaar voelt het altijd kriebelen om kennis te maken met een onbekende plant. Het pakje tomatillozaad was een impulsaankoop uitgelokt door de exotisch klinkende naam. Thuis gekomen ging ik er meteen mee aan de slag. Nu een paar jaar later is deze plant een vast onderdeel van onze zomertuin.

De éénmalige teelt van tomatillo in de serre

Het eerste seizoen dat we tomatillo teelden zaaide ik de planten in het voorjaar netjes voor net zoals je dat met tomaat doet. Na het verspenen in een 10 liter pot gingen de planten de serre in.

Eerst probeerden we de tomatillo 's te telen op dezelfde manier als tomaat. Netjes opbinden aan een bamboestok werkte niet voor tomatillo, zo ondervonden we al snel. Door hun bossige sterke groei namen de planten al gauw heel wat plaats in de serre in.

Foto: tomatillo in de serre.

De productie daar konden we niet van klagen. Na een paar maanden hingen de planten vol met bessen verpakt in een perkamentachtig omhulsel net zoals bij ananaskers, een familielid van de tomatillo. Alleen zijn de bessen een stuk groter dan bij ananaskers en kleuren ze niet oranje maar wel geel als ze helemaal rijp zijn.

Tomatillo 's kan je plukken vanaf de kleuromslag van groen naar geel. Donkergroen zijn ze zerp van smaak. Hoe geler de bessen zijn hoe zoeter maar eens ze geel kleuren barsten ze makkelijk open.
Tenslotte vallen rijpe bessen op de grond en zaaien de planten zich zo vanzelf uit.

In de serre tomatillo telen doen we niet meer. De plant wordt nogal groot en waarom zouden we de plant in de serre telen als ze buiten gewoon vanzelf groeien en bessen produceren?

Foto: rijpheidsstadia van tomatillo. Linkse knalgroene onrijpe vrucht. Rechts zeer rijpe gele bes.

Vanaf jaar twee: De luie teelt van tomatillo

Voorzaaien van tomatillo, aanbinden en andere teeltzorgen. Die blijven tegenwoordig achterwege.

In het eerste jaar hadden we een paar planten in pot in de serre staan. Omdat we teveel planten hadden waren er ook een pot of twee buiten beland. We kwamen er al gauw achter dat tomatillo zichzelf uitzaait. Niet hinderlijk trouwens. Hier en daar komt in de vroege zomer (rond half juni) een plantje uit (Let wel op in het begin lijken die kiemplanten van tomatillo nogal op die van zwarte nachtschade, een veelvoorkomende wilde plant uit dezelfde familie. Kwestie dat je je zichzelf uitzaaiende tomatillo's niet uittrekt omdat je denkt dat het “onkruid” is). Een paar van die zelfuitgezaaide planten laten we ieder jaar doorgroeien zodat we in de late zomer buiten tomatillo 's kunnen plukken.

De productie ligt buiten natuurlijk wel wat lager dan in de serre gewoon omdat de oogst laat in de zomer begint en het productieseizoen daardoor ingekort wordt. Tegenover de lagere productie staat dan wel dat je geen enkele zorg aan de teelt te besteden hebt. De plant doet alles zelf.

Tomatillo wordt buiten zo 'n meter hoog. De plant vertakt heel sterk. Met zijn takken blijft hij zo achter buurplanten hangen waardoor de tomatilloplant niet makkelijk omvalt. Van plagen en ziekten , zoals de tomatenziekte, heeft de tomatillo totaal geen last.

Nog een bijkomende reden waarom we tomatillo s' zomers graag in de tuin hebben staan is omdat de hommels en bijen er verzot op zijn. Kruisbestuiving zou noodzakelijk zijn volgens heel wat bronnen om vruchten te kunnen oogsten. Zelf heb ik dat nog nooit kunnen testen omdat we altijd minimum twee planten in de tuin staan hebben.

Foto: tomatillo in een border buiten. De plant wriemelt zichzelf overal tussen op zoek naar steun en houvast.

Wat vang je aan met de geoogste bessen?

Rauw, ongebakken vindt ik de smaak van tomatillo maar niks. Verwerkt kunnen de bessen een zoetzure toets geven aan een gerecht.

Om de bessen te verwerken verwijderje eerst het perkamentachtig omhulsel waarna je de bessen best wast om de kleverige laag die op de vrucht ligt te verwijderen. En daarna moet je alleen nog maar een recept kiezen om ze te verwerken...

Recepten vinden om tomatillo 's te verwerken is best een uitdaging leerden we al snel. Toch als je in het Nederlands of Engels gaat zoeken. Tomatillo mag dan bij ons een grote onbekende zijn. In verschillende landen in Latijns-Amerika maakt de vrucht deel uit van de alledaagse keuken. De voertaal van de meeste recepten is dus Spaans en onze kennis van de Spaanse taal is helemaal niet zo groot.

Na wat opzoekingswerk en experimenteren vonden we toch een paar recepten om de bessen op een lekkere manier te verwerken.

Recepten om tomatillo te bereiden

Dipsaus: "fastfood" salsa verde

Je kan met tomatillo 's zonder veel werk een lekkere zomerse dip bereiden. De dipsaus staat ook wel bekend als salsa verde. Er zijn 13 recepten in een dozijn van salsa verde. De werkwijze om de tomatillo 's te bereiden is in alle recepten zo goed als altijd dezelfde. De variatie zit hem in de toevoegingen:

• de soort kaas die gebruikt wordt gewone gemalen kaas, cottage cheese, geitenkaas kan allemaal
• de gebruikte kruiden: een populair kruid om toe te voegen is koriander
• extra toevoegingen zoals avocado, look, etc...

Kortom het recept van salsa verde is zeker en vast niet strikt. Je kan er mee experimenteren naar believen. Dit recept heet fastfood salsa verde omdat de tomatillo maar een bijrol speelt naast kaas.

Ingrediënten

• 300 g tomatillo 's

• 100 g kruidenkaas (type Boursin)

• 100 g gemalen kaas

Werkwijze bereiding "fastfood" salsa verde:

• 300 gram tomatillo 's na het wassen in hun geheel op een ovenschaal leggen. Even in de oven steken op 180 °c (een tiental minuten) tot de bessen uit zichzelf open barsten. (je kan de bessen ook in een pan laten openbarsten i.p.v. de oven)

• gooi de gebarsten bessen in de pan, pureer ze even met een staafmixer en breng op smaak met peper en zout

• laat de puree een vijftal minuutjes sudderen tot ze iets dikker wordt

• voeg ongeveer 100 gram verse kruidenkaas toe

• voeg gemalen kaas toe (circa 100 gram).

Eens de kaas gesmolten is kan je de dip serveren. Lekker met nacho 's, brood, olijfkomkommer, als dipgereedschap.

Tomatillo salsa deluxe

Een ander leuk recept dat we af en toe eens gebruiken om tomatillo te verwerken is wat we salsa deluxe noemen. In deze salsa spelen groenten de hoofdrol. Kaas komt er niet aan te pas.

Ingrediënten:

• 12 tomatillo 's

• 2 kg tomaat

• koffielepel komijn

• 5 eetlepels balsamico

• 2 hete pepertjes

• 1 ui

• look naar smaak (stuk of tien teentjes in ons geval)

Werkwijze bereiding:

Snijdt alle groenten in stukjes. De ui in fijne stukjes en de tomaat en tomatillo in grovere stukken. Laat de mengeling niet te lang koken zodat de tomaten en tomatillo 's niet in saus veranderen. Je wil nog een “knapperige bite” hebben geen moes. Als de salsa klaar is kan je hem in bokaaltjes gieten. Zo kan je de salsa voor een lange periode bewaren en open doen op elk moment je er zin in hebt.

Pollo verde

Eén van de Mexicaanse klassiekers waar tomatillo een hoofdrol in speelt is pollo verde. Zelf hebben we het gerecht nog niet geprobeerd te bereiden. Als je het zelf wil proberen vind je inspiratie genoeg. Een receptje dat heel degelijk lijkt om eens uit te proberen vindt je op de blog van deze dame (Engelstalig).

Nog een nachtschadige erbij

Hoe langer ik tuinier, hoe meer nachtschadigen zich een plaatsje in mijn tuin veroveren. Ze zijn gewoon zo verschrikkelijk veelzijdig, productief en hebben lekkere vruchten. Naast de klassiekers aardappel, tomaat, aubergine, paprika en pepers veroveren er ieder jaar nieuwe leden van deze familie een plaatsje in mijn tuin. Tomatillo is één van die nieuwkomers en zal altijd een speciaal buitenbeentje blijven doordat de teelt, in tegenstelling tot andere nachtschadigen, gewoon geen werk vraagt omdat de plant zichzelf uitzaait. Wil je een nog wat grotere sierwaarde van de plant oogsten dan kan je ook eens opteren om een paarsvruchtig ras aan te planten. Zelf heb ik dat ras nog niet gehad. Ik hou het voorlopig bij mijn zichzelf uitzaaiende groen-gele tomatillo 's.