|
Categorie: Doe je voordeel met diversiteit Een diverse tuin biedt tal van voordelen. Eens wat anders op je bord, minder werk, minder last van ziekten en plagen en een leefomgeving rijk aan divers leven. Al wat je moet doen om die voordelen te benutten is volop gebruik maken van (bio)diversiteit. Over de praktische toepassing van diversiteit in de tuin en hoe er je voordeel mee te doen. Daarover gaan de artikelen in deze categorie. |
De naam is wat misleidend. Madeira vine (Anredera cordifolia) heeft buiten zijn onstuimige groeikracht en klimkarakter weinig met de “wijnstok” te maken. Hoe de plant aan die naam komt is wat onduidelijk volgens historici. Eerlijk gezegd is Peruviaanse postelein een naam die beter past bij deze plant want waar het ons vooral om te doen is het lekkere knapperige blad. Maar de plant heeft nog een pak troeven.
Asperge staat te boek als de koningin der groenten. Dat klopt als een bus. Het is echt wel de meerjarige groente bij uitstek. Plant je een voedselbos, leg je een permacultuurtuin aan of wil je simpel weg meer voedsel uit een siertuin halen: plant asperge. Prachtige planten, veel oogst en bijzonder weinig werk. Of iets concreter geformuleerd: 1 keer planten en je kan 10-20 jaar oogsten en dat allemaal met 5 min teelt“werk” per m²/jaar. Tenminste als je een onderhoudsvrij bed hebt aangelegd. En dan hoef je al helemaal geen rekening te houden met de grondsoort...
Pastinaak (Pastinaca sativa) is al lang geen vergeten groente meer want je kan pastinaken krijgen in zowat iedere groentewinkel of supermarkt tegenwoordig. Je betaald er wel best een aardige duit voor. Pastinaken kosten al gauw 2,79 €/kg. Dat hoef je helemaal niet te betalen want de teelt is uiterst makkelijk. Nu hoor ik je denken:
“ik wil wel pastinaken zetten in mijn tuin maar ze komen nooit uit?” Lees dan vooral verder!
Waarom is de titel van dit artikel "staple number 3"? Omdat pompoen in onze tuin een belangrijke derde plaats in neemt na aardappel en pastinaak. Pompoen verafgoden we! Niet alleen om er soep mee te maken of als halloweendecoratie aan de voordeur. Wel om jaarrond te gebruiken als basisingrediënt. Zeer hoge producties per m², weinig werk, vruchten die je twee jaar kan bewaren en de hele plant is eetbaar...en lekker! Waarom we pompoen staple number 3* noemen ligt dus wel voor de hand.
Het is best een grappig verhaal hoe waterspinazie in onze tuin belandde. Drie jaar geleden was ik bezig met wat onderzoek rond eetbare vijverplanten. In verschillende lijstjes zag ik waterspinazie terugkomen. De plant (Ipomoea aquatica) die nauw verwant is aan zoete aardappel is een uiterst populaire groente in Azië. Dat moet ik ook eens proberen dacht ik. Bij een bezoek aan een Aziatische voedingswinkel zag ik een pakje “kang kong” liggen. We waren direct verkocht aan de smaak en uit het zelfde pakje stekten we onze eerste planten. De stekken wortelden glorieus maar de teelt wilde maar niet vlotten. Wisten wij veel dat we fout bezig waren....
Spontaan zijn is ook voor planten niet altijd de meest gewaardeerde eigenschap. Want planten die enthousiast en probleemloos groeien krijgen al gauw het etiket “lastpak” opgekleefd. Crosne (Stachys affinis), oftewel Japanse andoorn, is één van die bijzondere voedselgewassen die soms als te spontaan ervaren worden door tuiniers. Ik deel die ervaring helemaal niet. Ook al heb ik crosne in verschillende tuinen gehad. Zorgeloos crosne telen dat kan makkelijk als je rekening houdt met de aard van het plantje. Het groeit goed op plaatsen waar andere gewassen het niet doen, bedekt perfect de bodem en ieder jaar oogst je knolletjes à volonté die bijzonder goed smaken.
Raapstelen zijn een stukje cultureel erfgoed der lage landen. Een echte groente “van bij ons”. Geef dit traditioneel gewas zeker eens een kans in je tuin want raapstelen zijn bijzonder productief in de koudste periode van het jaar en... polyvalent inzetbaar in de keuken. Het gewas is daarom een absolute aanrader voor tuiniers die houden van weinig werk, veel opbrengst en graag de hele winter door over vers groen beschikken. Het is trouwens ook zo wat het eerste gewas dat je kan gaan zaaien. Als je echt niet meer kan wachten om aan de slag te gaan in je serre dan kan je beginnen met raapstelen zaaien, die kunnen best wat koude hebben.
Een paar jaar geleden was ik op bezoek in de winkel van Ton Vreeken. De rhizomen van “ incapijlwortel” lagen in de etalage te blinken en trokken meteen mijn aandacht. Natuurlijk ging één van die rhizomen mee naar huis. Thuis gekomen de nieuwe aanwinst direct ingepot. Eind april was er nog niks te zien, een paar weken later nog niet,.... Net toen ik dacht dat er iets mis gelopen was kwamen de eerste bladeren tevoorschijn en vanaf dat moment ging het pijlsnel met die incapijlwortel.
Ieder seizoen heeft zijn charme en smaken. In de winter kan je eens iets heel anders uitproberen zoals binnen tuinieren bijvoorbeeld. In dit artikel vier leuke projectjes die klaar zijn in een paar weken. Start je de projectjes op begin december dan kan je met de feestdagen je zelf gekweekte delicatessen op tafel toveren. Dan heb je vast en zeker interessante conversaties aan de feestdis:-)
Zonnebloemen, dat zijn toch geen onbekende planten denk je misschien. Daar heb je gelijk in. De plant is zeker niet onbekend. Wat wel onbekend is is dat de plant een culinair hoogstandje is.
Ieder jaar hebben wij een pak zonnebloemen (Helianthus annuus) in de tuin staan. Eigenlijk vooral omdat we het prachtige planten vinden en ook voor onze bijtjes natuurlijk die zot zijn van de nectar en het stuifmeel. Zou het niet mooi zijn als we die zonnebloemen ook konden opeten dacht ik opeens? En Ja, zonnebloemen kan je vast en zeker opeten. Ze zijn niet alleen "eetbaar" maar ook bijzonder lekker als je maar een goed recept vindt.
Look (Allium sativum) is helemaal geen teelt exclusief voorbehouden voor het zuiden. Je kan dit veelzijdige gewas ook bij ons perfect telen. Teel je look in je eigen tuin dan wordt je jaarrond getrakteerd op verse look om lekker te koken. Wat dacht je van wintergroen, jonge look of looksperen? Je begrijpt dat ik enthousiast ben over deze geweldige plant. Laat mijn look enthousiasme je aansteken en probeer zelf ook eens om fantastische plant te telen. Moeilijk is dat helemaal niet.
De nachtschadigen. De familienaam van deze groep planten heeft een mysterieuze bijklank. Gevaarlijk maar oh zo verleidelijk door de rijke oogst die ze bieden zoals eetbare blinkende vruchten of lekkere ondergrondse knollen. Net omwille van die rijke oogst hebben deze planten zich een vaste stek in tuinen wereldwijd veroverd. Eens je ze in de tuin hebt wil je de overvloedige oogsten, onder- en bovengronds, niet meer missen. Een kort fotoportret van de beperkte collectie nachtschadigen in onze tuin op 2/09/2016 gewoon zomaar als hommage aan de familie en inspiratie voor collega tuiniers.
Een “specialleke” dat meer dan de moeite waard is om eens in de schijnwerpers te zetten is olifantenlook (Allium ampeloprasum var. ampeloprasum). De plant ziet er uit als een reuzewinterprei waar onderaan een gigantische lookbol hangt. De smaak van die grote bol die houdt het midden tussen look en ui. Minder krachtig dan look, anders dan ui. Olifantenlook heeft trouwens veel meer in petto dan keukenplezier. In de tuin is de plant een streling voor het oog en voor het werkgemak van de tuinier.
De eerste keer dat tomatillo (Physalis ixocarpa) mijn pad kruiste was bij een bezoek aan een Duits tuincentrum waar in een hoekje wat zaden van speciale planten lagen. Een verzamelaar voelt het altijd kriebelen om kennis te maken met een onbekende plant. Het pakje tomatillozaad was een impulsaankoop uitgelokt door de exotisch klinkende naam. Thuis gekomen ging ik er meteen mee aan de slag. Nu een paar jaar later is deze plant een vast onderdeel van onze zomertuin.
Gerechten met zuiderse roots bereiden vraagt nogal dikwijls eens om toevoeging van Koriander (Coriandrum sativum). Ook al lijkt koriander een zuiderling. De plant doet het bijzonder goed in ons klimaat. Niet alleen in de warme zomermaanden trouwens. Wij oogsten verse koriander van april tot december. Teeltbeschrijvingen voor dit gewas zijn niet dik gezaaid. Na een paar jaar experimenteren hebben we nu een makkelijke manier gevonden om onze gerechten te voorzien van koriander uit eigen tuin die we graag met jullie delen.
Gebruik maken van biodiversiteit. Dat is één van de thema 's waar ik een lans voor breek op deze site. Dat heb je vast al gemerkt. Verzamelen van een heel gamma aan plantensoorten en met de verzamelde soorten experimenteren horen daarbij. Tuiniers aanzetten tot experimenteren zonder oog te hebben voor mogelijke bijwerkingen zou nogal naïef en onverantwoordelijk zijn. Daarom dit artikel om toch even te wijzen op het gevaar van invasieve soorten en vooral om dat zogenaamde gevaar te kaderen. Zo 'n experiment met een onbekende plant die nogal goed blijkt te groeien kan wel eens uit de hand lopen. Door onzorgvuldig om te gaan met tuinafval waardoor het in de natuur of landbouwomgeving terecht komt kan al snel een nieuw probleem geboren zijn. Problemen creëren dat willen we zeker niet. Maar alvorens te gaan denken in de starre vakjes van problemen en oplossingen lijkt het wel eens de moeite om wat breder naar de achtergrond van het etiket invasieve plant te kijken.
Een zomergroente die ik jaar na jaar verbouw in mijn tuin is de courgette. De plant is niet alleen mooi om naar te kijken maar ook bijzonder productief. Je kan maandenlang oogsten van eenzelfde plant en de vruchten zijn in een enorme variatie aan gerechten te verwerken. Als dit alles je nog niet kon overtuigen dan kan ik ook nog het argument in de ring gooien dat de teelt vrij weinig werk vraagt. Nagenoeg het enige dat je moet doen is oogsten en opeten. Mooi toch? Een paar techniekjes maken het mogelijk om met weinig werk veel plezier en opbrengst te halen bij het telen van deze vruchten.
Tuinbonen (Vicia faba) genieten weinig bekendheid bij moestuiniers. Nochtans hebben deze rasechte bonen een groot voordeel. Ze zijn in tegenstelling tot de bekende prinses- of staakbonen goed bestand tegen de koude. Dat biedt mogelijkheden. Mogelijkheden om tuinbonen in te zetten als wintervoedsel en primeurgroente. Een primeurgroente omdat het gewas heel vroeg op het seizoen te oogsten valt. Wintervoedsel omdat tuinboon je ook in de wintermaanden kan voorzien van lekkers afhankelijk van wanneer je zaait.
Het is een wortel en het smaakt naar appel. Hoe gaan we dat noemen... ah appelwortel zeker. Na de aard-appelen en aard-peren hebben we nu ook de appel-wortel (Smallanthus sonchifolius) verwelkomd in de Nederlandse taal. De plant luistert ook naar de namen yacon of Boliviaanse zonnewortel. Zelf noem ik hem vaak al lachend de reusachtige plant met het mini bloempje.
Vorige winter kreeg ik van een andere verzamelaar wat zaden toegestopt van olijfkomkommer (Cyclanthera pedata). Toen ik het pakje opende sprong de afwijkende zaadvorm direct in het oog. De zaadjes zijn plat en zien er uit als een stukje boomschors. Op 2 mei 2015 gingen de zaadjes in de grond en ik moet zeggen. Het resultaat, daar was ik best tevreden over.
Heb je een ongebruikt stukje grond, een verloren hoekje waar je niet weet wat mee te doen? Zet er dan aardpeer (Helianthus tuberosus) op. Een uiterst productieve groente die niet al te veel eisen stelt aan zowel de grond als de tuinier qua tijdsbeslag. Een half uurtje werk investeren, per jaar wel te verstaan, dat is het enige dat je hoeft te doen om een overvloed aan aardpeer te kunnen oogsten.
Is het een groente, een sierplant of eerder een kruid? Persoonlijk vindt ik planten indelen in categorieën niet zo belangrijk maar als je het mij vraagt is bronzen venkel voornamelijk een kruid met een grote sierwaarde. Een kruid omdat het heel wat lekker wintergroen en jaarrond grondstoffen voor een kopje thee oplevert. Een grote sierwaarde omdat het donkere blad bijzonder mooi contrasteert met andere borderplanten. Eens in bloei is niet alleen het sierlijke blad een streling voor het oog maar krijg je er de prachtige gele schermen en heel wat insectenactiviteit bovenop.
Neen, verorber niet zomaar de chrysant die je koopt in de bloemenwinkel. Ik heb het in dit artikel over de gekroonde ganzenbloem (Chrysanthemum coronarium). Een zusje van de sierchrysant die we buiten zetten met allerheiligen. Eetbare chrysant is een leuke groente die thuishoort in de categorie ultra-makkelijk te telen groenten. De teelt vereist logischerwijze daarom niet veel uitleg. Het enige wat je moet doen is zaaien. Éénmalig zaaien is voldoende want als je de plant in bloei laat komen zaait de plant zichzelf uit. Dit echter zonder te gaan woekeren. Het is een soort eetbare automatische bodembedekker zeg maar.
Oost-Indische kers (Tropaeolum majus) is een plant die ieder jaar opnieuw onze tuin siert. De ronde blaadjes met hun interessante nervenstructuur en uitbundige overvloed aan kleurrijke bloemen zijn bijzonder decoratief. We houden niet alleen van de plant omdat hij zo mooi is. Neen. Het esthetische is slechts één van de troeven van Oost-Indische kers. De veelzijdigheid van dit gewas is schitterend. Zowel voor plant als dier heeft de plant heel wat in huis. Ieder seizoen opnieuw leer ik wel iets bij over dit wondergewas en komen er nieuwe inzichten waarvoor we het gewas in één of andere vorm kunnen aanwenden. Je houdt het echt niet voor mogelijk hoeveel gebruiken je voor Oost-Indische kers kan bedenken. Ik durf gerust stellen dat het een plant is die thuishoort in iedere eetbare tuin, zelfs in de kleinste tuin.
Word jij ook lid?enkele ledenvoordelen:
|
|
Doorzoek de site |
Vzw Haal meer uit je tuin
Regentwijk 17
3890 Gingelom
Ondernemingsnummer BE 0670.733.818
Rekeningnummer IBAN: BE67 9731 7244 2287
e-mail: haalmeeruitjetuin@gmail.com
Op de hoogte blijven van onze activiteiten? Schrijf je in op de nieuwsbrief (bovenaan de pagina) of volg de instagram- of facebookpagina van haal meer uit je tuin
