logo

Perziken zonder krulziekte

introfoto

 

Perziken uit eigen tuin zijn hemels. Zo ’n sappig en zoet fruit kan je in de winkel niet kopen. Zelf kweken is de boodschap. Maar… er is een grote maar. De boosdoener krulziekte gooit heel vaak roet in het eten. Hoe kan je die ziekte nu omzeilen en elk jaar lekkere perziken uit eigen tuin eten? We delen wat we weten zodat jij binnenkort ook perziken uit eigen tuin kan eten.

 

 

  

We eten graag perziken: elk jaar!

Bijna al ons fruit kweken we in de vollegrond. Voor perzik maken we een uitzondering en hebben we boompjes in pot staan. De klimaatcondities in de lage landen zijn immers best uitdagend voor perziken.
Een klein woordje uitleg verhelderd het hoe en waarom.


perzik bestuiven

Uitdaging 1: 6 weken vorstvrij

De start van ieder seizoen is veelbelovend. In het vroege voorjaar verschijnen de mooie roze bloemen en brengen hoop voor het nieuwe seizoen. Een boompje dat bloeit begin april moet zonder kleerscheuren tot aan de ijsheiligen half mei geraken. Dat is een hele moeilijke zaak want meestal hebben we nog enkele vorstnachten in april en mei. Tenzij je de boom gaat inpakken of als je hem tegen een gevel plant waar de boom kan genieten van een micro klimaat vriezen de jonge vruchten af. Of...je plant de boom in een pot en die kan je dan gewoon binnen zetten op een vorstvrije plaats.

Foto: Als je boompjes in de serre zet kunnen bestuivende insecten er niet bij. Een optie is de boompjes overdag buiten plaatsen. Of gewoon bestuiven met een penseeltje, dan hoef je geen potten te verplaatsen.

 

 

 

Uitdaging 2: krulziekte perikelen

Krulziekte voorkomen is simpel. Hou de boom droog in het voorjaar en hij blijft gespaard van deze ziekte. Als je perzikboom een meter of 5 hoog is is dat makkelijker gezegd dan gedaan. Vandaar dat we onze bomen in pot houden. Als het blad in de herfst valt verhuizen we de potten naar binnen in de serre. Daar blijven ze staan tot het late voorjaar als het gevaar geweken is. Dat wil zeggen tot half mei. Dan kunnen ze opnieuw naar buiten.
Zo lossen we twee problemen tegelijk op. Er is geen risico op schade door nachtvorst en de bomen blijven vrij van krulziekte.

foto krulziekte

Foto:Krulziekte ligt op de loer in het voorjaar als de blaadjes van de perzikboom uitlopen. De schimmel overwintert in de knopschubben en spoelt door regen op de jonge uitlopende blaadjes waardoor ze geïnfecteerd raken. Die blaadjes vertonen dat de typische rode blaren, krullen op, verdrogen en vallen af. In het midden van de zomer verschijnt dan nieuw blad op de scheuttoppen. Door het verlies van blad verzwakken de bomen. Na 3 à 4 jaar kwijnen ze weg.

 

Pottenteelt

Ons perzikenavontuur ging van start 8 jaar geleden. Op reis in Roemenië bezochten we het fruitinstituut in Vâlcea waar onderzoeker Michaël zich bezig houdt met het uittesten van allerlei noten en fruitrassen. Daar maakten we voor het eerst kennis met peach genetic dwarfs. Miniatuur boompjes die klein blijven. Ideaal dachten we meteen, met zo ’n boompjes kunnen we toch nog perziken kweken in onze tuin, want veel plaats hadden we thuis niet meer over. Na twee seizoenen waren we aan de oogst en de afgelopen vijf jaar hebben we steeds geoogst. Ieder jaar plukken we 5 à 20 vruchten per boompje. Niet slecht voor zo ’n kleine boompjes. Het enige nadeel is dat de perziken snel op zijn. Want eens je de smaak te pakken krijgt raak je verslaafd.

 

Valcea
Foto: in het fruit experimental and research station in Valcea Roemenië doen ze al jaren aan veredeling van dwergperziken en nectarines. Zoals je ziet zijn de dwergboompjes makkelijk af te dekken.

 

dwergperzik oogst
Foto: Dwergperzik net voor de oogst. Er hangen behoorlijk veel vruchten aan voor zo 'n klein boompje.

 

We besloten 3 jaar geleden om de proef uit te breiden zodat we langer van perziken uit eigen tuin kunnen genieten.
We wilden ook eens testen of het lukte met gewone perziken en nectarines. Want de dwergboompjes zijn best prijzig en moeilijk verkrijgbaar.
Als we een perzik eten stoppen we de steen in een bloempot. In het voorjaar komen de zaailingen uit en worden de boompjes verspeend in aparte potjes. Die zaailingen kan je gebruiken als onderstam.
Van een andere fruitvriend kregen we materiaal van een hele lekkere nectarine. Die enten we (chipbudden eigenlijk) op de zo net genoemde perzikzaailingen. Reeds de eerste zomer kan er op geënt worden. Na 2 jaar kan je perziken verwachten.

Met andere woorden. Je hoeft zeker geen speciale dwergboompjes te kopen om perziken in pot te kunnen kweken. Doordat je ze begrensd qua wortelvolume groeien ze niet al te sterk uit en blijven ze automatisch vrij compact.
Een aantal gezaaide boompjes hebben we niet geënt. Gewoon uit nieuwsgierigheid. We zaaien allerlei fruitsoorten en perzik kon niet in het rijtje ontbreken. De gezaaide bomen groeien alvast steviger uit dan de geënte boompjes, helemaal in de lijn der verwachting. De eerste oogst verwachten we volgend jaar. Dan zijn de boompjes vier jaar oud.

 

zaailingen perzik
Foto: zaailingen perzik die kiemen Pas ontluikende perzikzaailingen. Direct na het eten van een perzik stoppen we de steen in de grond. (Wij kraken de stenen niet eerst voor) In de loop van het voorjaar zie je kiemplanten verschijnen.

 

gezaaide perzik 2 jaar oud

Foto: gezaaide perzik 2 jaar oud

 

gerard nectarine

Foto: Nectarine “Gerard” genoemd naar de fruitvriend van wie we het entmateriaal kregen.

  

Perzik in pot kweken of niet?


Alles heeft zijn voor- en nadelen. Ik som enkele zaken op waar ik spontaan aan denk zodat je een beslissing kan nemen.

+


• Geen taksterfte of Monillia aantasting, een ziekte die heel wat perzikbomen treft die in de vollegrond staan

• je kan de vruchten goed beschermen en perfect op smaak laten komen

• je kan veel meer rassen zetten en zo je oogst spreiden omdat de bomen compact blijven.

-


• planten in pot hebben periodiek verzorging nodig. Denk dan vooral aan water en een klein beetje bemesting

• beschutte ruimte nodig in de winter en het voorjaar

  • Gevoeliger voor spint dan in de vollegrond

 

spint op perzik

 

Aandachtspunt pottenteelt: spint


Rare jongens die perziken. In het voorjaar moet het blad van een perzikboom droog blijven of je krijgt krulziekte. In de zomer mag het blad niet te droog worden…of je krijgt te maken met bonenspint. Laat je niet afschrikken. Het is mogelijk om ze gezond te houden in beide seizoenen. Zet je perzikpotten in de zomer niet op een stenen oppervlak maar wel bijvoorbeeld in een border. Je kan de potten zelfs half ingraven waardoor je minder water hoeft te geven. Door ze in een border te plaatsen staan ze in een vochtigere omgeving en krijgen ze geen spint.



 

 

 

 Een dakje er boven

Zo lang perziken droog staan blijven ze gezond. Om perziken droog te houden zijn er nog andere oplossingen dan ze in pot planten.

Het is een misvatting dat leiperziken vroeger in de blote lucht tegen een muur stonden. Afhankelijk van de oriëntatie van de muur werd er al dan niet een dakje boven geplaatst om de boom te beschermen tegen regen en ander onheil zoals hagel en nachtvorst (zie foto 's link).

Helaas wil perzik tegen onze gevel niet aarden. Dat ligt niet aan krulziekte. De boompjes blijven gezond maar groeien totaal niet. Naar de oorzaak blijft het raden. We hebben ze na drie jaar verplant in potten. Op de vrijgekomen plaats komt een leipeer en kiwi.

Een andere oplossing die goed werkt is om een perzik in de serre te planten. De boom heeft wel wat plaats nodig maar je krijgt er veel voor terug. Een serre die helemaal geurt naar perziken en mierenzoete sappige vruchten. In het eetbaar park hebben we dit jaar een folietunnel opgebouwd waar deze winter ook perziken in geplant worden. Kwestie dat we het één en ander kunnen laten zien en vooral ook dat we genoeg perziken hebben om te degusteren met bezoekers.

 

En resistente rassen dan? Is dat geen oplossing?

Rassen gebruiken die resistent zijn tegen krulziekte is een voor de hand liggende optie. Maar bestaan zo 'n rassen? Naar een antwoordt op die vraag zijn wel al lang op zoek.

Op vakantie in Zuid-Rusland besloten we de proef op de som te nemen en op bezoek te gaan bij een vermaard onderzoeksinstituut, Nikita botanical gardens in Yalta. Daar hebben ze maar liefst 559 perzikenrassen verzameld uit zowat alle teeltgebieden ter wereld gedurende meer dan een halve eeuw. Voor het gros Amerikaanse rassen maar zelfs ook een enkele Belgische cultuurvariëteit. Er wordt niet enkel verzameld en geëvalueerd. Jaarlijks worden er duizenden kruisingen gemaakt en opgevolgd middels klassieke veredelingstechnieken.

nikitaFoto: We bezochten de tuin (Nikita botanical gardens) op 5 juli. Volop perzikentijd en voldoende mogelijkheid tot proeven van vruchten. Plukken en proeven is de job van Fedorova Olga en Ivaschenko Julia. Ze lieten ons ettelijke rassen proeven, heel wat rassen hadden ze trouwens zelf gekruist. Podarok Liki werd door Julia ontwikkeld als geschenk voor haar dochter. Podarok Nivesti, een witvlezig ras met goede hardheid, is hun favoriet.

 

Als kruisingsouders worden niet alleen klassieke perzikrassen (Prunus persica) gebruikt in het veredelingsprogramma maar ook wilde perziken zoals o.a. P. mira, P. davidiana en P. ferganensis. Zo hoopt men vooral resistenties te ontwikkelen tegen een aantal hardnekkige ziekten die de teelt teisteren zoals Monillia, meeldauw en uiteraard krulziekte die ook hier, ondanks het droge klimaat af en toe roet in het eten gooit.

De hamvraag die we daarom tijdens ons bezoek moesten stellen is uiteraard: bestaan er krulziekteresistente perziken?
Het antwoord was ontgoochelend: ze hebben nog geen enkele perzik (cultuurvariëteit) gehad die volkomen resistent is en blijft als ze aangeplant worden op een andere locatie tegen krulziekte. (Meeldauwresistente rassen hebben ze wel al ontwikkeld.) De grote uitdaging is dat rassen zich heel anders gedragen op een andere locatie. Telkenmale er een ras na een aantal jaren beproeven als resistent gelabeld wordt in Yalta slaat de krulziekte toch toe als het doorgegeven wordt aan een instituut dat elders gelegen is. Vice versa ook. Materiaal dat door andere veredelaars als resistent beschouwd wordt verliest die status bij beproeving in Yalta.

Let wel. We hebben het hier over resistentie. Rassen die de ziekte dus niet oplopen. Tolerante rassen zijn er wel. Rassen die geïnfecteerd worden door krulziekte maar zeer snel na herstellen na een krulziekteaantasting. Dit zijn vooral rassen die behoren tot de wassenberger groep zoals bijv. Wassenberger, Kernechter vom Vorgebirge, Roter Ellerstädter en Reine de Vergers welke zo veel gelijkenis vertonen dat deze tot dezelfde groep worden gerekend.

Omdat de twee termen, resistent en tolerant door elkaar gehaald worden en omdat het microklimaat ook nog eens een belangrijke rol speelt in de mate waarin die tolerantie aanwezig is is er daarom blijvend heel veel discussie over dit thema.

Ik ben er zeker van. Ooit komen die resistente rassen wel tevoorschijn. In tussentijd kiezen we voor zekerheid en houden we onze boompjes droog. 

 

 

We hebben het warm water opnieuw gevonden

Nectarine in pot

 

 

Droom niet langer van perziken. Ga aan de slag en plant ze in pot of beschut. Echt moeilijk is dat niet.
Trouwens, het hele "perzik in potverhaal" is niet nieuw. 200 jaar geleden hadden ze ook al ontdekt dat ze beter perziken konden kweken in pot dan buiten. Alleen was ik daar zelf niet van op de hoogte toen we aan dit project begonnen en hebben we het warm water nog eens uitgevonden.

Thomas Rivers, de bekende boomkweker uit Engeland die tal van fruitrassen veredelde die we vandaag nog kweken zoals de peer Conference, was zo een verwoede perzikenkweker. Hij schreef in de loop van zijn carriere verschillende boekjes over hoe je perziken en ander fruit in pot kon kweken en nodigde mensen uit om een bezoekje te brengen aan zijn collectie. Voor een bezoek bij meneer Rivers zijn we een beetje te laat vrees ik maar zijn boeken die kan je vandaag nog altijd lezen. Ze zijn vrij te downloaden. (Als je in google books The orchard house of Thomas Rivers in tikt vind je het meteen)

Veel leesplezier. Nu enkel nog een deuntje erbij. Wat denk je van Presidents of the usa, move out to the country (dat hoeft helemaal niet) eat a lot of peaches, ja dat kan wel!

Veel succes! 

 

 

Tekening links: "Ik leg de mooie teekening van dit , het prachtigste specimen van in pot geteelde perzik boomen dat ik ooit zag, onder de oogen onzer lezers" (Bron Tijdschrift voor moeshovenierderij en boomteeltkunde 1877). het gaat over een boom van apotheker Puls uit Gent, lid van de kring, die bomen bij Thomas Rivers kocht. Dit is niet de enige vermelding van perziken en nectarines in pot in dit bijzonder informatief tijdschrift uit de 19de eeuw. Op een andere plaats in dezelfde jaargang: "In de afdeeling der vruchten, de verzameling perzik boomen in potten geteeld en met vruchten beladen , der Tuinbouwschool van Vilvoorde , vestigde met reden de algemeene aandacht." De teelt in pot moet dus een tijdje vrij populair geweest zijn.

 

 

 Word jij ook lid?

enkele ledenvoordelen:

  • kortingen: maar liefst 20 % korting op aankoop van struiken en bomen, 20 % op zaden en 10 % op deelnameprijs van cursussen en workshops die we organiseren 
  • Deelname aan leerrijke evenementen: bijvoorbeeld proeverijen van fruit
  • Toegang tot exclusieve rassen en plantensoorten uit onze collectie. Niet alleen als opgekweekt plantgoed. Binnenkort komen er ook stekken en enten beschikbaar voor leden

 lidmaatschap 2024

Lid worden kan hier

Doorzoek de site

 

pcNieuwsbrief

Schrijf je in en blijf op de hoogte van al onze acties.

 

Kies alle manieren waarop u wilt horen van Haal meer uit je tuin vzw:

U kunt zich op elk moment afmelden door te klikken op de link in de voettekst van onze e-mails. Voor informatie over ons privacybeleid, bezoek onze website.

We use Mailchimp as our marketing platform. By clicking below to subscribe, you acknowledge that your information will be transferred to Mailchimp for processing. Learn more about Mailchimp's privacy practices here.

 

 

 

Vzw Haal meer uit je tuin
Regentwijk 17
3890 Gingelom

Ondernemingsnummer BE 0670.733.818
Rekeningnummer IBAN: BE67 9731 7244 2287
e-mail: haalmeeruitjetuin@gmail.com

Op de hoogte blijven van onze activiteiten? Schrijf je in op de nieuwsbrief (bovenaan de pagina) of volg de instagram- of facebookpagina van haal meer uit je tuin

 | Algemene voorwaarden | | GDPR en privacybeleid |