Bronzen venkel: een prachtige plant, insecten zijn er dol op en de thee is lekker

Is het een groente, een sierplant of eerder een kruid? Persoonlijk vindt ik planten indelen in categorieën niet zo belangrijk maar als je het mij vraagt is bronzen venkel voornamelijk een kruid met een grote sierwaarde. Een kruid omdat het heel wat lekker wintergroen en jaarrond grondstoffen voor een kopje thee oplevert. Een grote sierwaarde omdat het donkere blad bijzonder mooi contrasteert met andere borderplanten. Eens in bloei is niet alleen het sierlijke blad een streling voor het oog maar krijg je er de prachtige gele schermen en heel wat insectenactiviteit bovenop.

Sierlijke insectenoase

Een bloeiende bronzen venkelplant is echt een bezoekerscentrum voor overvliegende nuttige insecten. Bij zonnig weer zitten de mooie gele bloeiwijzen vol met bijen, kevers, wantsen, zweefvliegen en hommels. De bloeischermen zijn niet alleen leuk om de insectenfauna in je tuin gade te slaan maar leveren daarnaast een niet te onderschatten voordeel voor de balans in je tuinecosysteem. De plant is een magneet voor nuttige insecten. Ze nemen de bronzen venkel waar en komen gelijk eens rondneuzen in de rest van de tuin en doen er aan bestuiving of houden plaaginsecten zoals bladluizen onder controle. Op die manier ondersteunt de plant duidelijk het hele tuinecosysteem.

Laat je de bloeischermen aan de plant dan is het silhouet van de bronzen venkel zelfs in de winter prachtig om zien. Zeker op vorstdagen wanneer de witte rijm op de schermen blinkt in de ochtendzon.

Hoe zit het met culinaire gebruik?

Zelf gebruiken we bronzen venkel voornamelijk in de wintermaanden. De plant die op dat moment een centimeter of dertig hoog is heeft de hele winter door vers blad dat je kan gebruiken in salades of om gerechten bij te kruiden. De smaak is iets zoeter dan het loof van de doorsnee venkel. Ook de zaadjes zijn zoet en bijzonder lekker om thee mee te maken. De thee heeft een zachte zoete smaak en een aangename geur. Gewoon in het najaar de droge zaadjes oogsten en je kan ze vlot bewaren (zelfs meerdere jaren) om er een lekker kopje thee mee te zetten. Je hoeft de zaadjes helemaal niet van de schermpjes te halen om er thee mee te maken. Neen, je stopt gewoon een heel schermpje in de theepot. Dat bespaart werk want je hoeft de zaadjes niet meer te schonen. De venkelzaadjes laten zich overigens vlot mengen met allerhande andere theesoorten wat interessante smaken oplevert.

Bronzen venkel telen: enkele aandachtspunten

Waar hou je best rekening mee als je bronzen venkel teelt? Wel, de teeltrichtlijnen zijn uiterst eenvoudig.

Hoe begin je er aan?
Eén keer planten of zaaien is genoeg. Zaaien kan je in het najaar of voorjaar. Bronzen venkel gezaaid in het voorjaar voor mei zal hetzelfde jaar nog zaad vormen. Later gezaaide planten niet.
Zaad bewaren om bronzen venkel te herzaaien hoef je niet te doen. De meerjarige plant komt jaar na jaar vlot terug. Ook planten die niet in zaad kwamen zullen in het voorjaar steeds opnieuw uitschieten aangezien het een meerjarige plant is.

Welke standplaats?
Bronzen venkel is zeer tolerant wat standplaats betreft. Liefst volle zon, maar ook in de schaduw groeit hij goed. Zowel op vochtige als droge plaatsen in de tuin kan je de plant neerpoten. Vooral op droge plaatsen lijkt de plant het zeer goed te doen. Deze sierlijke reus plant je wel best achteraan in de border want het is een guitige groeier die vlot twee meter bereikt in de zomermaanden.

Zijn er aandachtspunten?
Ziekten en plagen zullen deze plant niet gauw treffen. Ik heb het alleszins nog niet gezien. Er is maar één punt waar je eigenlijk op moet letten zo ondervond ik. Het is het type plant die je maar één maal in je tuincarrière hoeft te zaaien of planten. Juist ja, hij zaait zich zelf wel eens uit. Normaal vallen de zaadjes netjes in de buurt van de plant zelf waardoor dit niet echt een probleem is. Als er niet te veel grondbewerking zoals schoffelen of harken rond de plant plaats vindt zullen de zaadjes niet makkelijk uitkomen. Bewerk je de grond zelfs maar lichtjes op de plaatsen waar de zaadjes vallen dan zorg je zelf voor de ontkieming er van. Dat is een les die de plant mij leerde nadat ik de bloeischermen gebruikte als mulch. Eigen schuld dikke bult zeg maar.

Foto 's: links: de kiemplant van bronzen venkel; rechts: de jonge plant in een wat later stadium

Gebruik de uitgebloeide schermen niet als mulch!

Het eerste jaar toen ik de plant in mijn tuin staan had kwam ik de herfst mulchmateriaal te kort. Ik had het lumineuze idee om het loof van de uitgebloeide bronzen venkel te gebruiken. Natuurlijk niet op één plaats in mijn tuin maar verspreid zowat overal. Het jaar daarna kwamen er op verschillende plaatsen plantjes uit. Een deel van de planten verwijderde ik en een paar andere liet ik staan. De venkel zaaide zich zo in een droog stuk van mijn tuin vlot uit en is daar sindsdien min of meer een onkruid geworden. Mijn eigen schuld dus. Maar niet getreurd ondertussen weet ik ook al hoe dit best aan te pakken. Als de zaailingen klein zijn kan je ze vlot verwijderen met wortel en al. Zijn ze iets groter dan breken ze makkelijk af. De wortel blijft in de grond en zal nieuw loof en uiteindelijk een bloeistengel geven. Die bloeistengel verwijder ik in het begin van de bloei zodat er geen nieuw zaad gevormd wordt. Op die manier denk ik binnen twee seizoenen de zaak alweer onder controle te hebben. Door dit mulchverhaal heb ik ook gemerkt dat bronzen venkel een enorme wortel aanmaakt ongeveer de grootte van een pastinaak. Of deze eetbaar is heb ik nog niet getest. Dit artikel wordt vervolgd van zodra ik het uitgeprobeerd heb.

Waar ik zeker en vooral op wil hameren is het loof met zaadjes dus niet zomaar in een berm of bos te gooien. Wie weet krijgen we er anders een nieuwe invasieve plant bij. Dat is natuurlijk het laatste wat we willen.

Nu om tot slot van dit artikel even te relativeren. Zou ik venkel terug aanplanten in mijn tuin na dit hele verhaal? Ja absoluut. Ik wil de plant niet missen omwille van zijn waarde voor de insecten, zijn sierlijkheid en natuurlijk mijn kopje thee. Het enige dat ik niet meer zou doen is er mee mulchen...
Heb je een stukje vrij in een verloren hoekje achterin een border en wil je een onderhoudsvrije plant dan is dit het geknipte gewas voor jou en je tuin. Schoffel niet te veel in de buurt van je venkel en dan komt alles wel in orde!