Een serre is zijn prijs dubbel en dik waard

De aanschafprijs van een serre zou je nooit kunnen terug verdienen. Dat wordt links en rechts wel eens beweerd. Wel, heel simpel. Ik ontken dat met klem. Je kan je serre makkelijk binnen een paar jaar terugverdiend hebben en nog vele jaren gratis genieten van al het moois dat ze te bieden heeft. Een paar argumenten om mijn stelling te staven geef ik hier graag mee.

Oogst in kilo 's

In 2015 begon ik uit nieuwsgierigheid bij te houden hoeveel oogst onze serre en tuin opleveren. Het resultaat mag er wezen. We ronden vlot de kaap van 10 kg per m² in ons glazen paleis (10,27 kg/m² om precies te zijn). Misschien zegt dit weinig, 10 kg per m², maar dat is niet minder dan een opbrengst van 100 ton per hectare. Veel landbouwteelten hebben het nakijken bij die opbrengst. Niet dat ik de kilo opbrengst het belangrijkste criterium vindt maar het is wel een interessante indicatie om je een idee te geven van de productiviteit van een serre. Op een paar vierkante meters kan je in een serre behoorlijk wat telen als je intensief gaat. Zelfs in een tuin van enkele tientallen vierkante meters kan je zo honderden kilo 's groenten telen.

Voorbeeld producticiteit serre: Wij teelden in 2015 op 17,68 m² (netto-oppervlakte) 182 kg groenten. Dat is 182 kg/ 365 dagen= een halve kilo groenten uit de serre per dag!

Natuurlijk lag die productie niet iedere dag precies op een halve kilogram. Het grootste deel van de kilo opbrengst produceerden we in de zomer. Tomaten en komkommers vormden de hoofdmoot. In de winter ging het meer om slaatjes.

Hoe je productie in elkaar zit verdeeld over de seizoenen hangt af van je teeltplanning. De opbrengstcijfers van onze serre tonen één bepaald teeltplan. Wij hebben nog een grote buitentuin. Kolen staan in de winter bijvoorbeeld buiten en we opteren voor sla in de serre in het winterseizoen. Moest ik een kleinere tuin hebben zag mijn serre-teeltplan er vast en zeker anders uit. Dan teelde ik geheid ook andere gewassen zoals kolen in de serre, of aardappelen in het late najaar.

Foto's: een greep uit de oogst van onze serre in 2014. De vruchten op de rechtse foto links bovenaan zijn tomatillo 's.

Oogst in euro's: hou het vooral leuk en gezond

Wat levert die serre-oogst op vertaald in ruwe euro 's? Wel heel simpel. Dat hangt helemaal af van de waarde die jij toekent aan je eigen geteelde groenten.
Neem nu je zelf geteelde tomaten. Welke prijs ken je er aan toe? Reken je 2, 3 of 4 € per kilogram voor je zelf geteelde tomaten? Moeilijk te zeggen natuurlijk. Je kan aan het vergelijken slaan met product uit de supermarkt. Teel je vleestomaten die pakweg 2 € per kg kosten of heb je specialiteiten zoals kerstomaten die vlot boven de 4 € per kg uitstijgen? Even een vergelijking die uitgaat van onze eigen productie. In totaal teelden we in 2015 iets meer dan 89 kilo tomaten in de serre.

De kolom mogelijke opbrengst geeft mooie financiële opbrengsten weer. Zelfs al ken je een lage prijs toe van bijvoorbeeld 2 € aan je eigen tomaten. Dan nog is de opbrengst mooi.

Tomaten zijn maar een onderdeel van onze totale serre productie.Wil ik de totale oogst in cijfers uitdrukken dan zou ik nog aan het rekenen moeten slaan hoeveel alle andere teelten opgebracht hebben zoals de 12,75 kg courgettes of 30,65 kg komkommers en tal van andere gewassen geoogst in de serre. Je kan er zo ver in gaan als je wil. Prijzen vergelijken van bio en niet bio, supermarkten en markten over het hele seizoen heen.

Reken je rijk is een leuk spelletje maar natuurlijk ga je geen 2000 € op je bankrekening zien verschijnen als je de op papier uitgerekende waarde toekent aan de zelf geteelde groenten.
Psychologisch kan dat wel leuk zijn maar is het niet een beetje zinsbegoocheling? Als je in de winkel groenten aankoopt weet je wat je moet betalen en vindt er effectief een overdracht van geld plaats. In de tuin daar ben je prosument: producent en consument tegelijkertijd. Jij kiest welke cijfers je invult in je economische vergelijking want je passeert de kassa toch niet als je de serre buiten wandelt met je vers geoogste groentjes?

Producties in kilogram registreren daar hou ik me graag mee bezig. Prijzen er bij kleven niet. Dat levert me persoonlijk uiteindelijk weinig meerwaarde op. Want of ik aan mijn eigen tomaat een prijs toe ken van 2 of 5 €/kg ik zal ze toch beoordelen op de intrinsieke waarde. De smaak bijvoorbeeld en de beleving van ze zelf geteeld te hebben. Ik weet alvast dat ik voor 2 € niet dezelfde tomaat zal kunnen aanschaffen dan de tomaten die ik zelf teel. We telen geen kiloknallers, variëteiten die veel opbrengst geven, maar wel een heel scala aan smaaktomaten. Van paprikatomaat tot zoete kerstomaatjes.

Naast smaak en beleving is een ander onbetaalbaar voordeel van je eigen serre dat je jaarrond meer verse groenten zal consumeren. Je hebt die groenten toch in de tuin dus het lonkt om ze te gebruiken en voor de prijs moet je het niet laten zelf niet als het om primeurs gaat. Je laat die serre bloemkool in de supermarkt misschien liggen als die 4 € kost maar in de tuin tjah dan eet je het gewoon op en geniet je er van zonder prijzen hoeven te vergelijken en te wikken en wegen of je die duurdere groente aankoopt of niet. Kortom de kans is groot dat een eigen serre er voor zorgt dat je veel meer groenten gaat eten. Het effect daarvan dat is veel waard want een goede gezondheid is toch onbetaalbaar. Niet?

Andere opbrengsten die moeilijk in euro 's te vertalen zijn

De geoogste kilo 's zijn trouwens niet het hele verhaal. Ik hecht ook heel wat belang aan de diversiteit van de opbrengst. In totaal hadden we een productieteelt of dertig in ons glazen paleis in 2015. Van aubergine tot zucchini (courgette in het Vlaams dus) van aardbei tot tomaat. Om eerlijk te zijn, kruiden zoals peterselie en koriander die in ruime hoeveelheden in de serre geplukt werden hebben we niet eens meegerekend toen we de registraties uitvoerden omdat je nu eenmaal kleine hoeveelheden per keer gebruikt. Wij toch alleszins. Meestal mengen we maar een gram of 15 van deze kruiden door onze salades. Daarom de keuze om die toekruiden niet te gaan wegen om het ook nog redelijk te houden qua registratiewerk.

Diversiteit die is er niet alleen in het aantal verbouwde teelten maar ook in de soorten “oogst” die onze serre oplevert.
Naast de oogst aan groenten en kruiden verzorgde de serre ook onder andere het drogen van ons wasgoed op dagen met de Belgische legendarische weerberichtformule “wisselende kans op neerslag” of op zonnige winterdagen. Hoeveel kilowattuur elektriciteit we hiermee exact hebben uitgespaard kan ik niet zeggen. Wel dat ik naarmate de elektriciteitsprijs stijgt meer zal besparen en dat we ongeacht de prijs van elektriciteit een bijdrage leveren aan energiebesparing.

Verder is het ook moeilijk een prijs te plakken op de voor- en najaarsdagen waarop we al zonnebadend genoten hebben in onze serre al dromend van de naderende/volgende zomer. Prijsloos zou ik het noemen.

Daarnaast hebben we in de serre ook tal van planten vooropgekweekt voor de tuin. Hoeveel moet je daarvoor aanrekenen. We kweekten een tomatenplant of 80 op voor onszelf en om uit te delen. Reken je hiervoor 2 € per stuk dan zit je al gauw aan 160 €, tomaten alleen. Dan spreek ik niet over komkommers, paprika 's, basilicum, enz… En wat te rekenen voor de overwintering van onze kuipplanten? Hoeveel ik moet rekenen weet ik niet. Wat ik wel weet is wat ik zal betalen als ik ze elders laat overwinteren.

Foto's: diversiteit in oogst uit de serre, drogen van wasgoed en genieten voor mens en dier op een zonnige winterdag

De afrekening

Nu verwacht je misschien een mooi tabelletje waarin ik voor reken wat een serre opbrengt. Alhoewel ik cijfers absoluut niet schuw doe ik het bewust niet. Waarom? De economische waarde van je productie objectief weergeven is een onmogelijke zaak omdat je de productie niet verkoopt en daardoor de marktwaarde ervan niet precies kan bepalen. Enkel inschatten is mogelijk. Ik zou een fictieve omzet van een paar duizenden euro uit mijn serre kunnen halen door ze vol te zetten met dure kruiden zoals basilicum.

Strikt economisch denken zou ons in de verkeerde richting duwen. Een selectie gaan maken van gewassen puur uit economisch standpunt en niet omdat je ze graag eet en kan verwerken wil ik niet. Zet ik mijn serre vol met basilicum dan wordt ik eigenlijk producent want ik kan mijn productie niet allemaal zelf opeten.

Om een lang verhaal kort te maken. Ook al heb je geen precieze cijfers. De aangehaalde opbrengsten en extra mogelijkheden die we aanhaalden geven je een beeld waarom ik blijf bij mijn stelling dat een serre zichzelf dubbel en dik kan terugverdienen. Of dit zo is hangt van jou af. De tuinier. Er zijn waarschijnlijk tuiniers die hun broek scheuren aan de serre omdat ze een dure serre, aangekocht voor enkele duizenden euro 's, enkel gebruiken om wat tomaten te telen in de zomer en de mogelijkheden de rest van het jaar onbenut laten.

Wil je je serre laten renderen dan is het mijns inziens belangrijk om aandacht te hebben voor twee punten: de aanschaf- en onderhoudsprijs van de serre en de bekwaamheid van de tuinier.

De prijs van de serre

Hoe duurder je serre, hoe moeilijker het wordt om ze te laten renderen natuurlijk. Geef niet meer uit dan nodig aan je serre maar ga wel voor kwaliteit. Koop geen “voorjaarspromo “ serre gebouwd met minderwaardige onderdelen die je na een één of twee seizoenen gebruik moet vervangen. Dat is niet duurzaam maar wel duur.

Wil je je investering ten volle laten renderen denk dan op de lange termijn. Serres die zo weinig mogelijk onderhoudt behoeven en waar je makkelijk in kan werken. Hoog genoeg om in te staan, een deur breed genoeg voor een kruiwagen, goten voor regenwaterafvoer en een serre die geen stress oplevert bij iedere storm die passeert voor mogelijke schade.

Overweeg je de aankoop van een serre. Laat je er dan absoluut niet van weerhouden door het financiële aspect. Serres zijn er in allerlei prijzen. Het is een beetje zoals met een grasmaaier. Je kan er eentje kopen voor honderd euro en een zitmaaier voor een paar duizend euro. Er is wel een groot verschil tussen een grasmaaier en een serre. Een serre brengt iets op en een grasmaaier dat kost alleen maar geld. Het afgemaaid gras dat kun je toch niet opeten? Je serre productie wel. Het is een kwestie van perceptie. Een grasmaaier daar worden gewoon geen vragen bij gesteld of dat je het moet aankopen of niet want het wordt aanschouwt als een noodzakelijk tuingereedschap. Een serre dat wordt eerder aanzien als een luxe. De perceptie daar beslis jij over. Ik heb geen grasmaaier, wel een serre.

Trouwens, als je boekhoudkundig gaat telen vergeet de restwaarde dan niet te rekenen, voor een glazen serre is die behoorlijk. Maar of je je serre ooit zou willen weg doen eens je ontdekt hebt hoe productief ze is, dat is natuurlijk de vraag.

De tuinier

Eén zaak daar ben je alvast zeker van. Als je je serre niet gebruikt en niets produceert dan zal je weinig plezier hebben van je investering. Waar de bovengrens van de productie ligt dat weet niemand. Het is aan jou om de grenzen te verleggen. Als je teelt in een serre net alsof je in de buitenlucht teelt dan laat je heel wat mogelijkheden liggen. Het gaat er vooral over te leren omgaan met de mogelijkheden die jouw serre biedt en ze niet enkel in het voorjaar en zomer te gebruiken. Ook de herfst en winter zijn immers serre seizoenen. Het hele jaar door kan je ze vol planten en er een pak oogst uit halen. Dat is absoluut het mooie er van. Je eigen serre leren kennen en er veel plezier uit halen. Ieder jaar biedt nieuwe mogelijkheden om bij te leren.

Investeer in jezelf, lees boeken, volg workshops, lees blogs zoals deze waar heel wat informatie gericht op dat onderwerp op gepubliceerd wordt gratis en voor niks. Het levert heel wat op. Met een serre moet je net als met ieder ander gebruiksvoorwerp leren omgaan. Mensen kopen een dure digitale camera maar leren er nooit mee omgaan. Als ze met een hoogstaande camera inferieure foto's schieten ligt het aan de degene die de ingewikkelde functies niet kan bedienen, niet aan de camera. Met een serre is dat ook zo. Begin met een goede serre maar vergeet het belang van jezelf als tuinier niet om er goed mee om te gaan.

Conclusie: koop een serre en geniet van de oogst

Laat je niet leiden door kritiek… Geef de criticasters ongelijk. Door te bewijzen dat een serre meer is dan star financieel investeringsdenken. Laat je serre renderen en geniet van de opbrengst jaar na jaar na jaar..... Ze biedt ongebreidelde mogelijkheden voor de tuinier die er creatief mee omspringt. Hij krijgt er niet alleen productie voor terug maar ook veel plezier. Plezier is opnieuw iets dat onbetaalbaar is. Niet?