Melde, hoe makkelijk kan een groente zijn

Melde (Atriplex hortensis) is de vrijgevigheid zelve. Het is een groente waar je nooit naar moet omkijken. De teelt vereist geen werk en het grootste voordeel is wellicht dat je melde heel vroeg op het jaar kan eten, als kiemgroente.

Een lekkere primeurgroente

De ontdekking van melde als primeurgroente was te wijten aan ons systeem van kippencompostering. De uitgebloeide meldeplanten, vol met zaad, gooi ik ieder jaar (net zoals ik doe met al mijn ander organisch materiaal) in de kippenren. De kippen trappelen alles lekker plat waardoor het kan beginnen composteren. De kippencompostering is een koude compostering. De zaden worden dus niet van hun kiemkracht beroofd.

Jaarlijks haal ik de bovenste laag van de rijke kippencompost weg. Anders zouden de dieren op den duur over de kippendraad kunnen stappen omdat onze kippenren door de overvloedige toevoer van organisch materiaal ongeveer 30 cm per jaar boven het originele grondniveau uitstijgt. Toen ik na het bouwen van mijn serre er voor de eerste maal kippencompost in uitspreidde stond ze na slechts twee weken vol met kiemplanten van melde. Van de nood een deugd maken is vaak de oplossing. Zo ook in dit geval. Als grote melde lekker is dan is de kiemplant ervan ook wel best te pruimen dacht ik. Op die manier leerden we de kiemplanten bereiden en eten. De kiemplanten bereid als spinazie zijn superlekker fast-food. Kiemplantjes oogsten, een uitje bakken en de planten vijf minuutjes in een pan met een bodempje water is al wat je hoeft te doen om een lekkere voorjaarsmaaltijd op tafel te toveren.

De smaak van jonge meldeplanten is vergelijkbaar met spinazie. Alleen groeit melde een heel stuk sneller en kost de teelt absoluut geen enkele moeite.

Voor de volledigheid. Tot hier toe hebben we het alleen gehad over de kiemplanten van melde maar eens de plant groter is kan je die ook nog altijd eten natuurlijk. Van grotere planten pluk je de bladeren af die je op dezelfde manier als de kiemplanten kan bereiden. De stengels zijn te houterig om te eten.

Voor ons is melde vooral een primeurgroente. Als volwassen plant eten we melde eigenlijk nooit omdat er in de zomer zoveel andere lekkere groenten in onze tuin staan.

Foto: kiemplanten van melde klaar om te plukken medio april gewoon in openlucht.

Melde is vrijgevig met oogst en zaadjes

Eens je een meldeplant in de tuin gehad hebt hoef je nooit meer zaad te kopen. De melde is zo vrijgevig met zaadjes te produceren dat je er meer dan genoeg hebt om aan iedereen zaad uit te delen en zelf nog genoeg planten over de houden. Waar vorig seizoen een bloeiende plant gestaan heeft zal je in het voorjaar genoeg kiemplanten vinden die je op de net beschreven manier kan bereiden.

Je hoeft niet te vrezen dat melde je hele tuin overneemt. Door de kiemplanten weg te oogsten houdt je melde vanzelf onder controle. Om de oogstcyclus in stand te houden laat ik per seizoen slechts enkele planten doorgroeien tot een volwassen plant voor de zaadproductie.

Melde telen als primeurgroente en bonusteelt

Heb je geen melde in je kippencomposteringssysteem dan kan kan je melde natuurlijk ook speciaal gaan uitzaaien in je serre. Je gooit gewoon de zaadjes ergens in de tweede helft van februari/eerste helft van maart op een vrij perceeltje of gewoon tussen de andere planten in. Ook buiten kan je makkelijk kiemplanten van melde telen. Ze zijn dan oogstrijp ergens tussen half april en begin mei.

Zelf zaai ik melde (op plaatsen waar ik geen compost gebruik) in het najaar. Ik neem een tak van een volwassen meldeplant die bezet is met zaadjes en strooi zo de zaadjes rond over de andere gewassen heen. De in het najaar gezaaide plantjes zullen pas uitkomen in het vroege voorjaar. In het najaar zaaien is gewoon nog makkelijker omdat je de zaadjes niet eerst moet oogsten. Een ander groot voordeel van in het najaar zaaien is dat je het in voorjaar niet kan vergeten.

Melde is een echte bonusteelt. Doordat de teeltduur zo kort is kan melde perfect als voorteelt gebruiken op een perceeltje waar je bijvoorbeeld late aardappelen, suikermaïs, pompoen,.. later op het seizoen wil gaan telen.

Trouwens, niet alleen de teeltduur is een bonus. Melde is zelfs tevreden met een plekje in de halfschaduw. Planten die in halfschaduw staan ontwikkelen zwaarder blad dan planten in de volle zon. Natuurlijk gaat de teelt op een schaduwrijke plaats een stuk trager.

Foto: breedwerpig melde zaaien in het najaar.

Een zorgeloze mooie plant voor de eetbare border

Er is nu maar één echte moeilijkheid in de teelt. Melde behoort tot de familie van de ganzevoetachtigen waar het onkruid melganzevoet maar ook gewassen zoals bijvoorbeeld quinoa toe behoren. Komt er in je tuin van nature veel melganzevoet voor dan kan het wel eens een uitdaging zijn om het verschil te zien tussen melganzevoet en melde. Als je ze opeet als kiemplant vormt dit geen probleem want ook de kiemplanten van melganzevoet zijn best eetbaar. Het is natuurlijk alleen maar als je de plant wil laten doorgroeien tot een volwassen exemplaar dat het wel eens lastig kan zijn dat je het verschil zo moeilijk ziet. Gedurende lange tijd blijven ze op elkaar lijken. Het is pas als de plant geruime tijd in bloei staat en de zaden beginnen af te rijpen dat je heel duidelijk het verschil ziet. De zaadjes worden bij melde een soort zakjes. Bij melganzevoet niet. Als je een gekleurde soort zaait zoals rode of bicolor melde heb je dat probleem natuurlijk niet. Dan kan je ze meteen herkennen aan de hand van hun kleur. En ja, nu we het toch over die andere meldesoorten hebben. Melde kan behoorlijk mooi zijn. In de zomer verheft de plant zich boven de rest en vormt het een statig sierlijk element in de tuin. De rode melde contrasteert bijzonder mooi tegenover andere groene planten. Rode melde is echt een eyecatcher in de moestuin of sierborder.

Een laatste puntje. De ziekten en plagen bespreken die melde teisteren. Wel simpel. In de zomer kan je tijdens een droge periode wel eens zwarte luizen op de plant terugvinden maar eens het begint te regenen verdwijnen die als sneeuw voor de zon. Veel meer teeltuitdagingen zijn er niet. Zaaien maar die melde dus!

Foto: Rode melde past bijzonder goed in zowat elke border door zijn intense rode kleur.