Waterspinazie op het droge – geloof niet alles wat op internet te lezen valt

Het is best een grappig verhaal hoe waterspinazie in onze tuin belandde. Drie jaar geleden was ik bezig met wat onderzoek rond eetbare vijverplanten. In verschillende lijstjes zag ik waterspinazie terugkomen. De plant (Ipomoea aquatica) die nauw verwant is aan zoete aardappel is een uiterst populaire groente in Azië. Dat moet ik ook eens proberen dacht ik. Bij een bezoek aan een Aziatische voedingswinkel zag ik een pakje “kang kong” liggen. We waren direct verkocht aan de smaak en uit het zelfde pakje stekten we onze eerste planten. De stekken wortelden glorieus maar de teelt wilde maar niet vlotten. Wisten wij veel dat we fout bezig waren....

Waterspinazie stekken

Veel is er niet gelegen aan het stekken van waterspinazie. Je neemt een stuk stengel (knop + tussenstengelstuk) poot het in de grond en de plant gaat aan het groeien. Na een paar weken heb je gewortelde planten die vlot uitgroeien. Tenminste, als het maar voldoende warm is. 

Ons waterspinazie avontuur is weer een mooi voorbeeld van het belang van goede informatie en zelf experimenteren. Op internet werd ik op het verkeerde been gezet door websites die het alleen maar hadden over de teelt van waterspinazie in water. Ook zowel de Nederlands- als Engelstalige benaming inclusief wetenschappelijke naam, I. aquatica, doen vermoeden dat je waterspinazie in het water moet kweken.

Het eerste jaar stekten we daarom in een gesloten emmer zodat de grond goed drassig kon blijven. Stekken deden we in onze woonkamer. Eens de planten geworteld waren kregen ze een plaatsje aan de rand van onze vijver. De hele zomer stonden de plantjes daar triest te staan. De plantjes overleefden wel maar oogsten hoefden we niet te doen. De groei was gewoon veel te zwak. Eigenlijk groeit de plant pas goed vanaf een temperatuur van om en beide 20 graden Celsius en natuurlijk is vijverwater meestal zo warm niet.

Foto: in 2016 probeerden we waterspinazie in de oeverzone van onze vijver te telen. 

In de herfst verhuisden we een paar planten naar binnen om ze te overwinteren maar helaas mislukte dat. De planten bezweken door een tekort aan licht. Dan maar het daarop volgende voorjaar opnieuw van stekken in water gestart... Tot ik te weten kwam dat je de plant gewoon in volle grond kan kweken.

Foto: Een poging om waterspinazie op een warme plaats in huis te laten overwinteren draaide op niets uit.

De diversiteit in de wijk maakt onze tuin rijk

Afgelopen voorjaar stonden we met een standje van Haal meer uit je tuin vzw op een avondmarkt in onze gemeente, Gingelom. Toen kwamen we Nit tegen. Een vrouw van Thaïse origine die wat verderop in de straat woont. Zij bleek een fervent tuinierster te zijn.

Al gauw ging het gesprek over Aziatische groenten. Ze liet me op haar smart phone wat foto 's zien van de groenten die zij met goed resultaat kweekt in haar tuin. Tijdens het swipen viel mijn oog ineens op een foto van weelderig groeiende waterspinazie die niet in het water stond maar gewoon met zijn voeten in de, vrij droge, Limburgse zandleembodem.

Een week later organiseerden we een ruilmomentje en kreeg ik zaad van maar liefst twee rassen waterspinazie. Wat bleek dus = Geloof niet alles wat internet staat. Maak kennis met mensen die er ervaring mee hebben en leer ongelooflijk veel bij. Neen, waterspinazie groeit dus niet enkel in het water en starten met zaad als uitgangsmateriaal is makkelijker dan stekken en gaat minstens even snel.

Serre of buiten?

Dit jaar hadden we waterspinazie in twee serres staan en op drie plaatsen buiten. We experimenteerden zowel met gestekte planten als gezaaide planten (twee rassen). Tussen de rassen onderling zien en proeven we weinig verschil.

De teelt lukt goed zowel buiten als binnen. Binnen ligt de groeisnelheid wel hoger en lijken de stengels toch iets zachter te zijn. Ook niet onbelangrijk om te vermelden is dat de oogst in de serre in het najaar veel langer door gaat. Waterspinazie is niet helemaal aangepast aan onze groei-omstandigheden. Wordt het weer te koud en te vochtig in het najaar dan vertoond het gewas buiten bruine plekken op de bladeren en kan je het niet meer oogsten. In de serre blijven de planten gezond.

Volgend jaar teel ik het gewas daarom alleen nog maar in onze serres. 

Foto: Bij vochtig en koud najaarsweer krijgt waterspinazie die buiten groeit last van bruine plekken op het blad.

Hoe oogst je dat spul?

Oogsten daar wacht je best niet te lang mee zodat de plant vlot vertakt. Iedere keer dat je de stengels in nijpt wordt de plant bossiger. 

Wacht je te lang met oogsten dan wordt het wel duidelijk dat het hier om een “Ipomoea” gaat. De plant begint dan net zoals zoete aardappel vlot rond te slingeren en onderneemt dan pogingen om andere planten te beklimmen. Oude stengels pluk je best niet meer. Ze zijn te vezelig. Tenzij je van lang kauwen houdt natuurlijk :-)

Foto: Als je de stengels niet tijdig topt door te oogsten gaat de plant al gauw klimpogingen ondernemen.

Waterspinazie in de keuken

Zowel het blad als de stengels van waterspinazie zijn eetbaar. De smaak van het blad is vergelijkbaar met die van gewone spinazie. Het zijn vooral de holle stengels die het gewas laten uitblinken qua smaak en textuur. Culinair kan je met waterspinazie verschillende kanten uit. Koken, stomen of wokken kan allemaal.

Foto: jonge scheuten van waterspinazie in stukjes gesneden en klaar om te wokken.

Het is altijd spannend om met onbekende groenten aan de slag te gaan in de keuken. Zelf experimenteren met receptjes die je vind op internet is één optie. Een andere optie die ik nog veel leuker vind is om bij te leren van mensen die vertrouwd zijn met de groente in kwestie. We nodigden de buurvrouw uit om ons eens te tonen hoe zij waterspinazie bereidt. We leerden heel wat bij en hadden een gezellige interculturele avond samen. 

Foto: Een leuke bijkomstigheid van waterspinazie is dat de stengels hol zijn. Door zelf te experimenteren met waterspinazie leerden we dat als je de stengels heel kort even kookt je een soort vegetale macaroni krijgt die leuk presenteert als voorgerechtje.

 Video: Buurvrouw Nit toont hoe ze waterspinazie en chayotescheuten bereidt in de wok. (tip zet je ondertiteling even aan)

Waar haal je dat zaad?

Zaad, daar kan ik je voorlopig niet mee voorthelpen. Mijn bedoeling was om dit jaar waterspinazie in de serre in bloei te trekken en zaad te kunnen oogsten. Dat is in 2017 niet gelukt.

Geraak je niet aan zaad weet dan dat je steeds uit stek kan vertrekken. Als je een pakje waterspinazie in de Oosterse winkel zoekt let er dan wel op dat die vers genoeg is. 
Normaal zit waterspinazie ingepakt in plastic om uitdrogen te voorkomen. Soms zie je zelfs dat er zich al een paar worteltjes op de  oudere stengels bevinden.

Handig om weten is ook dat je de plant onder verschillende namen aangeboden ziet in Aziatische winkels: Kang Kong, morning glory, pak boeng en nog tal van andere namen. Doordat de plant in tal van landen op verschillende continenten gekweekt wordt heeft hij ook een veelheid aan namen.