Kraak eens een okkernootje: over noten rapen, pellen en verwerken

Ieder jaar verzamelen wij tientallen kilo 's okkernoten. Ze bewaren niet alleen makkelijk ze zijn ook uiterst lekker en voedzaam. Ongeveer alle dagen eten we een handje noten. In slaatjes, muesli, op taart, in koekjes of zelfgemaakte marsepein. Aan al die gerechten geven okkernoten een lekkere toets. Noten verzamelen en pellen is leuk en ja ook een werkje dat bijzonder goed betaald. Een kilo gepelde noten kost al gauw een euro of 18 in de winkel... Onze trucjes om noten te verzamelen, te pellen en te verwerken deel ik graag met jullie in dit artikel.

Noten verzamelen 

Als je in je tuin een notelaar hebt staan zit je in een makkelijke situatie. Al wat je hoeft te doen is de noten oprapen. Want wees eerlijk voor de rest vraagt noten telen bijzonder weinig werk. De boom heeft een paar jaar nodig om in productie te komen. Maar eens in productie wordt je jaar na jaar getrakteerd op een grote oogst heel voedzame noten.

Zelf hebben we geen notenboom staan, toch vinden we ieder jaar genoeg noten. Veel van onze noten komen van bij mijn zus die een paar notenbomen in de tuin heeft staan. Het is ondertussen een jaarlijks herfstritueel geworden om samen met de drie neefjes noten te rapen.

De rest van de noten vinden we tijdens wandelingen met onze trouwe viervoeter. Okkernoten staan op ontzettend veel plaatsen geplant en jammer genoeg worden heel wat noten nooit gebruikt. Ze blijven liggen onder de boom en worden beschouwd als afval! Dat is zonde want je kan er zo veel lekkere gerechten mee bereiden. Als je gaat rapen neem dan natuurlijk alleen wat je zelf gebruiken kan en laat nog iets achter voor de eekhoorns en andere wilde dieren en notenrapers.

De ene boom is de andere niet. Sommige bomen leveren maar een paar noten waarbij je meer schil dan okkernoot over houdt, andere bomen leveren met gemak enkele emmers makkelijk te kraken noten. Maak een bomenplan van je buurt en hou rekening met de kwaliteit van de noten. Als je een bomenplan maakt denkt dan niet enkel aan je eigen buurt maar ook de tuin en nabije omgeving van familie en kennissen.

Foto: Bij het verzamelen van noten is het handig om te weten welke noten je best laat liggen. Aan de linkerkant zie je de mooie kwaliteitsnoten. Rechts zie je noten met een donkere kleur. Die donkere kleur zijn restjes van de bolster.Als er stukjes van de bolster (de zwarte donkere stukjes) aan de noot blijven hangen kan je er donder op zeggen dat de noot slecht is! 

Goed drogen en opslaan is half gewonnen

Noten die op de grond liggen worden vochtig. De geraapte noten laat je daarom best nog wat nadrogen in de zon. Anders bewaren ze niet. Noten drogen is niet moeilijk. Leg de noten op een dekentje in de zon of op nog beter op roosters waar de wind kan meehelpen om de noten droog te krijgen.

In oktober is de zon s' middags nog krachtig genoeg om het teveel aan vocht af te drijven. Laat de noten s 'nachts zeker niet buiten liggen onder de blote hemel. Als je geen tijd hebt om ze iedere dag naar buiten te dragen en s 'avonds terug binnen te halen kan je ze ook drogen in een veranda, serre, overdekte pergola,...

Wordt er een lange periode druilerig herfstweer voorspeld dan kan je de noten natuurlijk ook op een warme plaats drogen zoals een goed verluchte garage, stookruimte, naast de tegelkachel, of in noodgeval in de oven die je op lage temperatuur instelt (met de ovendeur op een kiertje zodat het vocht kan ontsnappen! Anders heb je gekookte okkernoten)

Eens de noten droog zijn gieten wij ze in netzakken. Je kent ze wel die zakken waar uien of aardappelen in verkocht worden. Netzakken zijn heel luchtig en je kan ze makkelijk omhoog hangen om de noten te bewaren. Zijn de noten goed gedroogd en opgeslagen dan bewaren ze zeker twee jaar. De gevulde netzakken hangen we in de garage omhoog. Niet alleen omdat het een droge plaats is maar ook omdat onze waakhond daar slaapt. Want denk er aan: ook kleine knaagdieren zijn verzot op noten. Je wil zeker geen muizenplaag starten door een zak noten op een onbewaakte plaats te laten liggen. Jouw voedselvoorraad weg en een hele hoop muizen in de plaats.

Foto: De geraapte noten worden in de zon na gedroogd. Wij gebruiken daarvoor oude kastdeuren die voorzien zijn van gaas en ovenplaten. De gedroogde noten slaan we op in netzakken.

Hoe pel je de noten

Vergeet slechte notenkrakers, noten tussen de bankschroef stoppen of je okkernoten tussen binnendeuren kraken waarbij je deze laatste uit het scharnier wringt.

Noten pellen is helemaal niet moeilijk. Je kan ze in je handpalm kraken maar als je veel noten nodig hebt dan gaan je handen wel eens pijn doen. Daarom kraken wij noten met een lege schuimwijn fles en een hamer. Natuurlijk hoef je niet iedere keer een fles schuimwijn te legen voor je je noten kan gaan kraken. Je kan ook gewoon een lege fles bewaren:-) 

Foto 's: Linksboven: draai de noot met het puntje naar onder; Rechtsboven: zet de noot op de flessenhals (gebruik een schuimwijn fles omdat de wand van zo 'n fles veel dikker is); Linksonder: geef de noot een tik met de hamer; Rechtsonder: De noten vallen mooi uiteen, al wat je nog hoeft te doen is het bruin vliesje tussen de twee notenhelften verwijderen

Niks zo gezellig als een babbel doen en terwijl wat noten kraken. Ik kraak de noten, Elena pelt ze en Laura die wacht tot er een stukje gekraakte noot van tafel valt... want ook hondjes eten noten.

Opmerking: Pel niet al je okkernoten in één keer. Best kraak je gewoon de portie noten die je over een periode van ongeveer 6 weken op krijgt. Anders worden ze ranzig. Noten die dreigen ranzig te worden daar kan je heel simpelweg krokante nootjes mee bereiden (zie artikel okkernootrecepten). 

Okkernoten verwerken: een paar leuke receptjes

Heel wat noten eten we gewoon rauw. In een salade of een handjevol noten gewoon uit het vuistje als vieruurtje.

Je hoeft zeker niet al je okkernoten rauw te eten. Ze laten zich makkelijk verwerken in tal van recepten. We hebben er maar meteen een heel artikel aan gewijd om al onze lekkere okkernootrecepten neer te schrijven. Van simpele krokante borrelnootjes, rode bieten-okkernotensalade tot uiterst lekkere “Rohlicky” uit Tsjechië.

Foto: okkernotenmarsepein is makkelijk te maken en onweerstaanbaar lekker.
 

Notenschillen om te grillen, mulchen,....

Na het kraken heb je heel wat schillen over. Die hoef je zeker niet weg te gooien. Je kan ze bijvoorbeeld gebruiken om te grillen. Okkernootpellen zijn de ideale vervanger van kokosbriketten. Ze gloeien net zo hard.

Als je gaat grillen met okkkernootpellen bouw je eerst een klein vuurtje met hout. Vanaf het moment dat je een beetje gloeiend hout in je vuur hebt dek je dit af met okkernootpellen. Nu is er maar één nadeel aan het gebruik van de okkernootpellen dat is de rook. Ze gaan enorm roken de eerste tien minuten nadat je ze op het vuur gegooid hebt (denk aan de buren!). Daarna begint je grill te gloeien als nooit tevoren. Vlees en groenten zijn klaar in enkele tellen.

Je hoeft de pellen trouwens niet te verbranden. Je kan ze ook gebruiken als mulch onder je notenboom. Om op andere plaatsen met okkernootpellen te mulchen daar heb ik weinig ervaring mee. Best doe je eerst een testje vooraleer je er een hele border mee mulcht want okkernootpellen bevatten een soort “herbicide” (juglone) dat door de okkernoot aangemaakt wordt om andere planten op afstand te houden. Daarom zijn er ook weinig planten die onder een okkernoot kunnen groeien. Dit effect heet allellopathie.

Let 's go nuts: het is gezond!

Professor Russel J. Smith noemde de walnoot “A meat and butter tree for man” . Dit vat heel mooi samen welke voedingswaarde de walnoot heeft. Dat noten boordevol voedingsstoffen zitten daar heb je vast al wel eens van gehoord maar wist je ook dat ze kraken goed is voor de motorische ontwikkeling van jong en oud?

Denk vooruit, heb je een grote tuin met wat plaats of help je mee aan het beheer van openbaar domein denk dan eens aan het planten van een notenboom. Zo kan je er voor zorgen dat er steeds noten te rapen blijven. Want ja de notenbomen in mijn zus haar tuin zijn geplant door de grootouders. Dank u grootouders om zo voorzienend te zijn geweest een notenboom te planten! Je kleinkinderen en achterkleinkinderen genieten nu van de oogst.

Voor wie nog niet overtuigd is hoe belangrijk notenbomen wel kunnen zijn die kan ik eens aanraden het boek Tree crops a perennial agriculture er op na te lezen. Het boek is bijna een eeuw oud maar heeft niets aan actualiteit ingeboet. Als afsluiter een grappige quote uit dit boek.

Uit "Tree crops, a permanent agriculture" vrij te downloaden uit de soil and health library: These trees stand alone, fine and shapely in the fields. Some farmers plant them about the fields at irregular intervals and then go on with their farming. If the walnut interferes a little with the growing wheat, oats, barley, potatoes, or hay, it pays for it in nuts, and the cultivation of the field crops helps the trees. The value of these trees is attested by the rental practice of the locality. Land owners and farmers there rent one good walnut tree at the same rental as that received from an acre of plow land. Thus the fifty-acre farm with fifty good walnut trees scattered about rents for twice as much as a similar adjacent farm without trees. When pushed for an explanation, the farm owner hesitated for a moment and then said, "You see, monsieur, it is zis way. It is income wizout labor."

Nee, dat zijn geen schrijffouten gewoon de humor van de schrijver van het boek:-)