Olijfkomkommer: een sierlijke en productieve klimplant 

Vorige winter kreeg ik van een andere verzamelaar wat zaden toegestopt van olijfkomkommer (Cyclanthera pedata). Toen ik het pakje opende sprong de afwijkende zaadvorm direct in het oog. De zaadjes zijn plat en zien er uit als een stukje boomschors. Op 2 mei 2015 gingen de zaadjes in de grond en ik moet zeggen. Het resultaat, daar was ik best tevreden over.

Vanaf het begin van de teelt is olijfkomkommer een sterke groeier. Ik zaaide voor in potjes in de serre. Al na enkele weken had ik een plant van een centimeter of twintig die ik dringend ergens kwijt moest. In de periode begin mei tot half juni is het altijd moeilijk om ergens nog een lege plaats in de tuin te vinden. Vroege gewassen zoals erwten, tuinboon en look zijn nog niet geruimd. De zomergewassen hebben hun plaats al gereserveerd en op ruilbeurzen en plantenmarkten die ook in die periode vallen neem je altijd wel iets mee dat ook nog een plaats in de tuin nodig heeft. Dan maar een grote pot gepakt en tegen de achtergevel geplaatst. Een paar gaatjes in de gevel geboord en een klimnet omhoog gehangen tot een hoogte van drie en halve meter. Dat zal wel voldoende zijn dacht ik.
Niet dus. Binnen de kortste keren stond de olijfkomkommer boven en bedekte het hele klimnet. De groeikracht was fenomenaal.

De plant is zeker en vast mooi om naar te kijken. Hij moet het vooral hebben van zijn bladvorm. De bloemen zijn niet zo opvallend als bij een gewone komkommer. Wat wel opvalt is dat de plant bestuivers aantrekt met zijn nectarrijke bloemen. Talrijke insecten vlogen af en aan om de olijfkomkommer te bestuiven. Nu zijn we gewoon dat bij een komkommer eens hij bestoven is er in een recordtempo oogstklare vruchten verschijnen. Bij de olijfkomkommer lag dit anders. Het was een hele poos wachten op oogst. Op 12 september konden we de eerste keer plukken.

Foto: olijfkomkommer bedekt in sneltempo een stuk van onze achtergevel

Zoals steeds moet je met een nieuw gewas leren om gaan. Het was even zoeken naar het optimale oogststadium. In het begin zijn de vruchten groen, na een tijdje kleuren ze wit. Groen is het stadium waarin je ze wil plukken. Dan zijn ze het lekkerst. Eens ze wit kleuren zijn ze te vezelig voor verse consumptie.

Foto: de verschillende stadia die de vrucht van de olijfkomkommer tijdens afrijping doorloopt. Je kan de vruchten het best plukken in het stadium waarin de twee vruchten aan de rechterkant op de foto zich bevinden. De twee vruchten links zijn te oud. De smaak verandert, het vruchtvlees wordt vezelig, de komkommer wordt stekelig en de zaden in de vrucht zijn al te groot en hinderlijk bij het opeten van de olijfkomkommer.

Als de vruchten piepjong zijn kan je, zonder doorsnijden, toevoegen aan salades. Grotere groene vruchten kan je bijvoorbeeld gebruiken als aperitieflepeltjes want als je de vrucht overlangs doorsnijdt kan je ze makkelijk gebruiken om er een dipsausje mee te verorberen.

Foto: Jonge vruchten zijn lekker knapperig en ideaal om toe te voegen aan een salade. De vruchten op de voorgrond zijn blush tomaatjes en muismeloen. Het klaverachtige blad is oca.

De plant produceert rijkelijk tot een heel stuk in oktober. Dat is gelijk ook het grootste voordeel. De late oogst. Voor wie op zoek is een vervanger voor komkommers in het najaar is bij de olijfkomkommer aan het juiste adres. Wij plukten gewone komkommers in de serre tot 10 september. De eerste oogst van olijfkomkommer sloot naadloos aan op die laatste serre-oogst.

Net dat vindt ik heel interessant. Door olijfkomkommer buiten te planten en gewone komkommers in je serre heb je het seizoen lang komkommerachtige vruchten zonder al te veel werk. Wil je een seizoen lang gewone komkommers uit je serre dan kan je inderdaad je planttijdstip van komkommer in de serre spreiden. Een stukje vroeg planten en ander stukje laat. Maar dat geeft geen garantie op een rijke najaarsoogst. Komkommer is nogal gevoelig aan meeldauw die in de hand gewerkt wordt door vochtige weersomstandigheden. Meeldauw durft daarom nogal eens roet in het eten gooien bij een late teelt van komkommer. Olijfkomkommer heeft daar allemaal geen last van.

Omdat de plant een paar leuke eigenschappen heeft is het vast en zeker een blijver in onze tuin. In dit seizoen, 2016, ga ik eens proberen of olijkkomkommer als nateelt kan zetten na erwt zodat je je op die manier je steunmateriaal kan laten staan en de olijfkomkommers kan produceren met de door de erwten vastgelegde stikstof. Ik hou je op de hoogte van dit experiment.

Nota: Ondertussen is dit experiment met succes uitgevoerd. Voor meer uitleg zie artikel Polycultuur:voorbeelden van mooie uitbundige eetbare borders